20-قبل از اسلام در شبه جزیره عربستان انتقال قدرت به چه صورتی انجام می شده است؟ بصورت پراکنده انجام می شده ولی بطور معمول انتقال قدرت از یک شیخ به شیخ دیگر صورت می گرفته است.

21- ایده ولایتعهدی با چه هدفی انجام می شده است؟ الف - ترس از سرنگونی حاکمان ب- مطلع شدن مردم از انتخاب خلیفه بعدی ج- جلوگیری از بهم ریزی وآشوب در جامعه د- روشن شدن تکلیف خلافت از قبل.

22- آیا در زمان حیات صحابه نظریه ولایتعهدی قابلیت اجرایی داشته است؟ خیر زیرا صحابه افراد بزرگ وصاحب نفوذی بوده واز منزلت اجتماعی بالایی برخوردار بودند ودر زمان حیات همه ی آنها انتخاب یک نفر بعنوان خلیفه بعدی ممکن نبوده است.

23- نظریه وراثت (ولایتعهدی ) ریشه در چه دیدگاهی دارد؟ این نظریه ریشه در دیدگاه نظریه استخلاف دارد زیرا از نظر ذاتی و ماهیتی تفاوتی در این موضوع که ابوبکر عمر را منصوب نمود یا معاویه ، یزید را نیست.

24- ماوردی اندیشمند بزرگ اهل سنت نظریه وراثت(ولایتعهدی) را چگونه دسته بندی می کند؟

-         بیعت با فرزند یا پدر خلیفه مجاز نیست مگر اهل حل وعقد آن را مجاز بدانند.

-         نیازی به اجازه نظر اهل حل وعقد نیست همین که خلیفه پدر یا پسر خود را انتخاب کند کافی است

-         بیعت با پدر وپذیرفتنی است اما با فرزند قابل قبول نیست زیرا موضوع محبت درمیان است وممکن است صلاحیت لازم را نداشته باشد.

  25- آیا خلیفه مجاز است کسی را که او بعنوان ولایتعهدی منصوب کرده آن را عزل نماید؟ در این خصوص دونظریه وجود دارد یک گروه می گوید خلیفه می تواند ویک گروه دیگر می گوید خلیفه این اختیار را ندارد زیرا باعث تنش در جامعه می شود.

26- شرایط صلبی وایجابی خلافت به چه معناست؟ شرایط صلبی یعنی وضعیتی که خلافت از خلیفه گرفته شود وشرایط ایجابی یعنی وضعیتی وشرایطی که خلیفن انتخاب شود.

27- شرایط صلبی خلافت را بیان کنید. 1-شرایط اخلاقی ورفتاری (شامل وجچود اشکال در ایمان وعدالت خلیفه – فاسق شدن خلیفه – و اقتباس عقاید شبه ناک ) 2- شرایط جسمانی ( شامل نقص در حواس و نقص در عضو)

28- چه عقایدی را شبه ناک می گویند وچه کس باید آنرا تأئید کند؟ عقاید ی که مخالف یا مغایر نظرات اهل سنت باشد (مثل ترک نماز ، تضیع حقوق مردم ، تعطیل کردن حدود الهی) توسط علمای دین

29- شرایط ایجابی خلافت را بیان کنید. 1- قریشی بودن 2-بلوغ3-عقل 4- مرد5- سلامت اعضا6- شجاعت7- علم در حد اجتهاد 8-عدالت 9- آزاد بودن

30- نظر امام محمد غزالی در ارتباط باعلم و اجتهاد خلیفه چیست؟ خلیف لازم نیست عالم ویا اجتهاد داشته باشد.

31- حَجر خلیفه به چه معناست ونظر یه کلی علما در ارتباط با آن چیست؟ وضعیتی که اطرافیان خلیفه بر او مسلط شوند به نحوی در کارها بجای او تصمیم گیری کنند. نظریه = اگر اطرافیان خلیفه آدمهای خوبی باشند  می توان اغماض کرد ولی اگر آدمهای خوبی نباشند باید خلیفه را عزل کرد.

31- قَهر خلیفه به چه معناست ونظر یه کلی علما در ارتباط با آن چیست؟  به این معنی که خلیفه اسیر شود. نظریه = اگر امید به آزادی آن برود می گذارند بر خلافت باقی بماند ولی اگر امیدی نباشد ایشان را عزل می کنند.

32- نظام مطلوب اهل سنت و شیعه چه نام دارد ؟ نظام مطلوب اهل سنت خلافت است ونظام مطلوب شیعیان امامت می باشد.

33- آیا اهل سنت از واژه امامت استفاده کرده اند منظور آنها از این واژه چیست؟ بله اهل سنت هم در برخی موارد استفاده کرده اند و منظورشان همان خلافت وپیشوایی است. اما شیعه مفهوم بیشتری از امامت می فهمند.

34- نظریاتی که در مورد تعریف وعلت پیدایش واژه شیعه وجود دارد را بیان نمائید.

-نظریه 1- شیعه را کسانی بوجود آورده اند که نسبت به ائمه (ع) نگرش اغراق آمیز ی داشته وآنها را در حد خدا یی بالا می برند.

نظریه 2- شیعه را ایرانی ها در دوره صفویه بوجود آوردند.

نظریه 3- از لحاظ تاریخی واصطلاحی شیعه به کسانی می گویند که بعد از پیامبر اکرم(ص) تنها کسی که شایستگی امامت وخلافت را دارد حضرت علی (ع) است.

نظریه های اول ودوم غلط است ونظریه سوم صحیح می باشد زیرا از نظر گرایش اعتقادی وفکری مبنای تشیع اینست که این حق فقط ازآن حضرت علی (ع) است که جانشین پیامبر(ص) باشد. وکسانی که به این فکر اعتقادی داشته باشند شیعه می گویند.

35- در تاریخ اسلام بیشترین خلافت ازآن کدامیک از اهل سنت یا شیعه بوده است. حکومت های شیعی را نام ببرید. بیشترین حکومت ها در اختیار اهل تسنن بوده است حکومت های شیعی عبارتند از 1- گروههای زیدی در یمن 2- ال بویه 3- صفویه در ایران 4- شیعیان فاطمی

36- چرا وقتی آل بویه حکومت را در ایرا بدست کرفتند خلیفه سنی وقت را برکنار نکردند؟ ال بویه که شیعی بودند در نظام خلافت عمل کردند قدرت زیادی داشتند ولی خلیفه سنی را کنار نزدند زیرا: 1- جمعیت زیاد بود واگر می خواستند خلافت را بدست آورند باید کشتار زیاد می کردند. 2- اگر می خواستند یک حکومت کاملا" شیعی بدست آورند باید حکومت را وقدرت را تقدیم امام معصوم موجود می کردندوخودشان در کنار باشند لذا مصلح بینی باعث شد که آنها این کار را نکنند.

36- ریشه صفویه به چه کسی بر می گردد واقدام مهم آنان چه بود؟ترکیبی از ترکان وکردان صوفی مسلک که به ائمه اطهارهم اعتقاد داشتندواز نظر ریشه ای به شیخ صفی الدین اردبیلی بر می گردند و در ایران دولت شیعی تشکیل دادند .

37- شیعه چگونه در ایران گسترش یافت؟ با تشکیل دولت صفویه تمام فلات مرکزی ایران به تصرف آنان درآمد وقدرت آنها افزایش یافت لذا آنا ن علمای شیعی جبل العامل را به ایران دعوت وبه ترویج شیعه همت گذاشتند.در آن زمان مردم اکثر شهرهای ایران به جز چند شهر(مثل کاشان وقم و...) اهل تسنن بودند.

38- به چه دلیل حکومت صفویه شیعه را گسترش داد؟ 1- حفظ ایران از دشمنان خارجی 2- وجود غول بزرگی بنام دولت عثمانی در همسایگی ایران که حتی کشورهای اروپایی هم از آن ترس داشتند لذا با ترویج وتقویت شیعه در مقابل عثمانی بایستد.

39- ایده شکل گیری حکومت در مورد شیعیان چگونه بوده است؟ برعکس اهل تسنن ابتدا ایده ها ونظرات مطرح شده اند واگر فعالیتی برای حکومت انجام می شده بر اساس ایده های طراحی شده بوده است .

40- یکی از ایده های مهم شیعه برای شکل گیری حکومت چه بوده است؟ عدالت - شیعیان به عنوان فریاد کنندگان وقیام کنندگان در مورد بی عدالتی وتبعیض های حاکمان شناخته می شوند.

41- تفاوت شیوه رفتاری اهل سنت وشیعه در حکومت چیست؟ 1- اهل سنت بیشتر به امنیت توجه می کند ولی شیعه بیشتر به عدالت ( اهل تسنن شورش علیه خلیفه را حرام ولی اگرکسی پیروز شد بخاطر امنیت استیلای آن فرد را می پذیرند ) 2- شیعه خودش راحامل پیام مهمی می داند چرا که در زمان پیامبر همه حقایق الهی مربوط به دین وتفسیر آن بیان نشده واین تنها توسط ائمه اطهار(ع) قابل بیان است ولی اهل تسنن می گوید همه ی حقایق همان است که پیامبر (ص) بیان کرده است.

42- نقش مردم در حکومت از نظر اهل تسنن و تشیع چیست؟ ویا به عبارت دیگر مردم منبع مشروعیت حکومت هستند؟ اهل تسنن معتقدند بعد از پیامبر با اجماع مردم خلیفه به مقام خلافت می رسد. تشیع معتقدند مردم نقشی در اعطای مشروعیت حکومت ندارند بلکه نظر مثبت مردم زمینه ساز عینی حکومت می شود ومشروعیت از خود امام و صفات امام نشأت می گیرد.

43- از نظر شیعه امام کیست وچه صفاتی باید داشته باشد؟ امام کسی است که از طرف خدا به این منصب رسیده باشد. صفات امام عبارتند از: عصمت ، عدالت وعلم لدنی

44- این تأکید عدالت نزد شیعیان از کجا آمده است؟ وچرا اینقدر برآن تأکید می کنند؟ تأکید شیعیان برعدالت به تجربه سیاسی آنها برمی گردد زیرا از نظر شیعه فرد افضل برای جانشینی پیامبر (ص) حضرت علی(ع) است چون این اتفاق نیفتاد پس ظلم بزرگی رخ داده است وحق ایشان ضایع واو مظلوم واقع شده است.

  37- از نظر نیچه طبق فرمول اسپرینگنز بحران امروزی چیست؟ اینست که انسان امروزی دنبال اقتدار است ولی روحیه بندگی پیدا می کندوستم است برای مفهوم اراده نیچه معتقد است که ستمگری به بردگی ختم نمی شود واین روحیه باعث می شود که خود آزادی در فرد بوجود آید واین روز به روز افزایش می یابد یعنی در زندگی تکرار می شود واین شرایط به شکوفایی انسان نمی انجامد .

38- نیچه در کتاب اراده معطوف به قدرت چه چیزی را باعث تهی شدن اروپا می داند وعلت جنگ های قرن بیستم چیست؟ تجربه جزء گرایی اروپا یعنی ملت ملت شدن اروپا باعث تهی شدن اروپا شده است و در قرن بیستم جنگ ها برای قدرت نیست بلکه جنگ اندیشه است .

39- به چه دلیل نیچه با سقراط مخالفت می کرد؟ چون سقراط خرد ورزی را مطرح کرد نیچه با او مخالفت کرد ومعتقد بود وقتی دواصل اخلاقی روبروی هم قرار گیرند خرد نمی تواند مشکل آنها را حل کند.(البته با تراژدی سقراط مخالف نبود)

40- به چه دلیل نیچه با مسیحیت مخالفت می کرد؟اخلاق مسیحیت که بندگی است باعث سستی و زبونی فرد می شود واین خود مانع رشد انسان می گردد.

41- به چه دلیل نیچه با نظام سرمایه داری  مخالفت می کرد؟ زیرا اصالت فایده وسود اصل قرار می گیرد واین خود باعث جلوگیری از رشد روح انسان می شود

42- انسان جامعه مدرن از نظر نیچه چگونه انسانی است؟ انسانی که همه ی  زبونی را تحمل می کند وبی مایگی انسان را به نمایش می گذارد.

43- به عقیده نیچه تکرار  بی پایان به چه معناست؟ تکرار بی پایان مربوط به زندگی انسانهاست اینکه همه چیز در زندگی تکرار می شود ومعنی واقعی آن اینست که باید طوری زندگی کنیم که این کارهایی که امروز انجام می دهیم ودر موقعیتی که هستیم اگر هزار بار هم تکرار شود باز همان کارهارا تکرار کنیم (این حرف نیچه با کانت یکی است).

44- عنصر نا خود آگاه از نظر نیچه چیست؟ در ذهن انسان عنری وجود دارد که زمینه روشنگری را برای انسان بوجود می آورد که به آن عنصر ناخود آگاه می گوید.

45- هرکس دنباله رو نیچه باشد چگونه عمل می کند؟ جامعه مدرن وسرمایه داری را زیر سئوال می برد زیرا باعث ساختن انسان شریف نمی شود .

 46 تفاوت بین دیدگاه فیخته وکانت در مورد مذهب مسیح چه بود؟ برای فیخته مذهب پایه اخلاق است وبرای کانت اخلاق پایه مذهب است.

سمینار افکار سیاسی دراسلام وایران

1- کتاب اندیشه های سیاسی در اسلام وایران اثرکیست؟ حاتم قادری

  2- هدف کلی از ارائه مطالب در کتاب فوق چیست ؟ الف – مسلمانان در مورد مسائل سیاسی چگونه اندیشیده اند ب- مکاتب ومذاهب دین اسلام چگونه اندیشده وچه مواردی را مطرح کرده اند.

3- به عقیده محققین چه عواملی بر شکل گیری اندیشه های سیاسی اسلام تأثیر گذاشته است؟

الف- سنت های حکومتی و ملک داری ایران باستان – سیاستمداران وادیبان تحت تأثیر قرار گرفته مثل خواجه نظام الملک

 ب- فلسفه وبویژه فلسفه سیاسی یونان باستان – فلاسفه ازجمله فارابی

 ج رفتارهای ریشه دار در آداب وباورهای اعراب- اندیشه هایی که یکدفعه بوجود آمدند

4- آیا تشکیل حکومت وضرورت آن مورد نظر همه مسلمانان بوده است؟ دلایل آن را ذکر کنید. بله اکثر مسلمانان در مورد ضرورت تشکیل حکومت اتفاق نظر داشته اند. دلایل: الف- این ضرورت با تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر اسلام (ص) همراه بوده است. ب- تفسیری که مسلمانان از قرآن دارند ج- فهم مسلمانان از شریعت مه اجرای شریعت نیاز به دولت دارد. د- عقل بشر ( وجود حکومت برای جلوگیری از هرج ومرج) ه- ویژگی های خاص انسانها ازجمله وجود لجاجت.

5- به عقیده محققین نظرات پیروان مکتب معتذلی در مورد تشکیل حکومت چه بود؟رهبران این مکتب ازجمله هشام بن عمر وابوبکر عصم می گویند در شرایطی که جامعه دچار نا آرامی است تعیین خلیفه نادرست است این نظر که به بی حکومتی(آنارشیسم) منجر می شود به هرج و مرج بعد از قتل عثمان بر می گردد.

6- خلافت چیست؟ یکی از نهادهای سیاسی درمیان مسلمانان است که بیان کننده نظر اهل سنت در باب نظام سیاسی است به عبارت دیگر اهل سنت نظام سیاسی که معرفی می کنند خلافت است برخلاف شیعیان که امامت را معرفی می کنند.

7-خلافت چگونه مطرح شد؟ بعد از وفات پیامبر اسلام(ص) تعدادی از مسلمانان در سقیفه بنی ساعده جمع شدند ودر مورد جانشینی پیامبر اکرم(ص) به گفتگو پرداختند انصار به دلیل حمایت از پیامبر خود را محقق حکومت می دانستند ومهاجرین به نقل از پیامبر اسلام (ص) که فرمود «خلافت از آن قریش است» خود را محق حکومت می دانستند در این زمان بحث امیری مطرح بود وبعد واژه خلافت به عنوان جانشینی پیامبر(ص) برای ابوبکر بکار رفت.

8- از ماجرای سقیفه بنی ساعده چه نتایجی می توان گرفت؟

الف – نظریه قریشی بودن خلیفه ( الائمه من القریش) . ب- طرح موضوع دوامام (نظر انصار مبنی برانتخاب یک امام از ما ویک امام ازشما) . ج- انتخاب توسط اهل حل وعقد( پذیرش نحوه انتخاب ابوبکر بعنوان خلیفه اول)

9- منظور از اهل حل وعقد چیست؟ تعداد آن چند نفر است؟ این که ریش سفیدان وشیوخ وافراد مورد احترام جمع شوند وتصمیم بگیرند و امیری کنند.بعضی ها تعداد آن را 5 نفر برخی 6 نفر وبرخی مانند غزالی گفته اند حتی یک نفر که صاحب شوکت باشد هم می تواند خلیفه انتخاب کند.

10 – چرا شیوه دو امامی مورد موافقت قرار نگرفت ؟ زیر این شیوه موجب اختلاف بین گروهها و قبیله های می شده است.

11- تأکید بر قریشی بودن خلافت تا چه زمانی ادامه داشت ؟ تا پایان خلافت عباسیان

12- تعبیر ابن خلدون از قریشی بودن خلافت چه بود؟ قریشی بودن در اعراب یک افتخار است چون قبیله قریش از قبل از اسلام به دلیل داشتن تولیت کعبه بعنوان یک قبیله برتر مورد توجه بوده است.

13- واژه امیرالمومنین منتصب به چه کسی است ؟ منتصب به حضرت علی(ع) است اما عمر در زمانی خود را امیرالمومنین خواند گفت شما مومنین هستید ومن هم امیر شما.

14- اولین بار واژه خلیفه ا... را در چه زمانی وتوسط چه کسی مطرح شد.؟ در زمان امویان وبه طور مشخص توسط معاویه بکار برده شد

15- علت بکار گیری واژه خلیفه ا... توسط معاویه چه بود؟

الف – سابقه امویان با پیامبراسلام(ص) ، آنها اسلام رانپذیرفتند تا فتح مکه که ابوسفیان بزرگ امویان اسلام را پذیرفت. (بکار گیری واژه خلیفه ا... نوعی شبهه بود برای مردم که تفهیم کند او جانشین پیامبر نیست خلیفه خداست). ب- سابقه اعتقادات ایرانیان وآشنایی مسلمانان با آنها بعداز فتح ایران (چون ایرانیان معتقد بودند قدرت از آنِ خداست و به هرکه بخواهد می دهد.)     ج- رقابت بین خلفا وفقها وعلما( خلفا در مقابل فقها وعلما که بین مردم چهره برجسته ای دارند از واژه خلیفه الله به این دلیل استفاده می کردند که خود را منتصب به خدا بدانند وبا آنها رقابت نمایند)

16-مسلمانان چه تصوری از خلیفه داشتند وقدرت او را دارای چه ماهیتی می دانستند؟ مسلمانان از جایگاه ومنزلت خلیفه تلقی واحدی داشتند یعنی اعتقاد به اینکه خلیفه هم صاحب نظر در امور دین وهم در امور دنیاست (مسلمانان از خلیفه تصور اینکه او یک قدرت ثانویه و دوگانه دارد نداشتند به عبارت دیگر این مطلب که « دین از دولت وسیاست جداست» وجود نداشت)

17- در نظریات خلافت وخلیفه گی(اهل سنت) چه نسبتی میان نظریه و واقعیت سیاسی وجود دارد؟ به اتفاق می توان گفت که دیدگاهها و نظریات خلافت وخلیفه گی چنین بوده که ابتدا رویداد سیاسی بوجود آمده و بعد کسانی پیدا شدند که اتفاقات را فرمولیزه کرده ونظریات سیاسی را بیان کرده اند.

18- اگر عمل سیاسی ابتدا رخ دهد وبعد نظریه ای برای آن ساخته شود چه محاسنی  ومعایبی دارد؟

محاسن = وقتی مشکل را دیدیم با او مواجه می شویم وعملا" در خصوص اصلاح آن اقدام می کنیم.

معایب = مارا در مورد آنچه اتفاق افتاده محدود می کند و دست ناظر را از ارزیابی و بررسی می بندد.

19- نظریه های خلافت وخلیفه گی را نام ببرید.

الف- نظریه اهل حل وعقد: نظریه ای که برآمده از سقیفه است یعنی ریش سفیدان وبزرگان (مهاجر وانصار) که برای تصمیم گیری وانتخاب جانشینی پیامبراکرم(ص) در سقیفه جمع شدند.

 ب- نظریه استخلاف: به قدرت رسیدن عمر توسط ابوبکر(درحالی که ابوبکر مریض بود ) از نظر اهل سنت این حق به خلیفه داده می شود که خلیفه بعد از خود را انتخاب کند.

 ج- نظریه شورا : یکی از راههای مشروع رسیدن به خلافت یا انتقال خلافت شورا ومشورت است در خلافت عثمان که بوسیله شورا انتخاب گردید (به این دلیل که شورا ومشورت در قرآن کریم مورد تأکید قرارگرفته است وهمچنین به دلیل وجو استیلا در اهل سنت خیلی مورد توجه قرار نگرفت – شورا را برخی برای انتخاب خلیفه وبرخی برای استیضاح خلیفه مطرح کردند.)

 د- نظریه استیلا: یعنی استفاده از زور وجنگ وقدرت برای رسیدن به خلافت است (از نظر تاریخی استیلا معطوف به قدرت رسیدن معاویه است).

ه- وراثت (ولایتعهدی) : اولین بار توسط معاویه برای انتخاب یزید (پسرش) بعد از خود او به خلافت مطرح شد. ( این عقلایی است که هر شخص صاحب قدرت، قدرت را در خانواده خود ادامه دهد وبه یکی از نزدیکان خود منتقل کند.)

سئولات سمینار افکار سیاسی غرب(ازقرن 19م) - 1

سئولات سمینار افکار سیاسی غرب(ازقرن 19م) -2 

سئولات سمینار افکار سیاسی غرب(ازقرن 19م) - 3

سئوالات سمینار افکار سیاسی غرب (قرن 19م)- 4