42- امام سجاد(ع) در کتاب رساله حقوق خود می فرماید چه حقوقی را خداوند بر انسان قرار داده است؟ حق خدا- حق نفس –حق دیگران –حق رهبران- حق ارحام واقارب –حق نماز و صدقه اموال – حقوق اخلاقی مسلمانان

43- از نظر امام سجاد(ع) حق رهبران جامعه اسلامی بر انسان ها چگونه است؟ دشمنی ومخالفت با سلطان نکنید- اورا یاری دهید – مردم باید فروتن باشند و تا زمانی که سطلان برعدالت رفتار می کند از او پیروی کنید

44- از نظر امام سجاد(ع) حق مردم بر رهبران جامعه اسلامی چگونه است؟ عادلانه رفتار کنند- از رفتار جاهلانه مردم در گذرند- در مجازات مردم شتاب نکند – عدالت بین آنها اجراکند.

45- از نظر امام سجاد(ع) اهل ذمه چه کسانی هستند چه حقی بر مسلمانان دارند؟ اهل ذمه همان اهل کتاب هستند مسلمان نیستند اما کتاب وپیامبر دارند وبه خدا اعتقاد دارند (در منشور پیامبر (ص) با آنها قرار دادبست ) اینها با مسلمانان در جنگ نیستند و توطئه هم نمی کنند – حق اهل ذمه برمسلمانان = 1- مسلمانان پیشنهاد دوستی آنها را بپذیرند همانگونه که خدا پذیرفت 2- با آنها وفا دار باشند. 3- مزاحمت برای آنها ایجاد نکنند.

46- فقه سیاسی شامل چه مباحثی می شود؟ امامت وخلافت – نصب امرا وقضات –نصب مأمورین مالیات – جهاد – امر به معروف ونهی از منکر – دعوت به اسلام –صلح – قرارداد-حقوق بشر- جمعه وجماعات – مراسم عیدین و...

47- مراحل تدوین وشکل گیری فقه سیاسی در چند دوره قابل بررسی است شرح دهید . چهار دوره1  – دوره قدما -250سال طول می کشید –شیخ صدوق- شیخ مفید –شیخ طوسی و ابن ادریس 2- دوره ضابطه مند شدن ودوره طلایی فقه اجتهادی شیعه-از600تا1230-محقق حلی ومحقق کروکی 3- دوره تحول استقلالی در فقه – از 1231 شیخ احمد نراقی – شیخ محمد حسن نجفی4- دوره تحلیل از تبین فقه سیاسی – آیت الله نائینی و امام خمینی (ره)

48- قدیمی ترین تقسیم بندی فقه را بیان کنید. دونوع است 1- عبادات (اخروی) 2- معاملات (امور دنیوی)

49- امامت را از نظر شیعه تعریف کنید. عبارتست از خلافت از طرف خدا ونیابت از رسول خد(ص) در اعمال ولایت برامت وهدایت معنوی و رهبری دنیوی در جهت کمال مطلوب شرع

50- از نظر شیعه امامت چند مرحله ای است آنرا بیان کنید ؟ دومرحله 1- مرحله اول امامت بالاصل یعنی منصوب با شرط عصمت 2- امامت نیابی یعنی منصوب باشرط فقاهت وعدالت

51- امامت نیابی فقها در زمان غیبت به چه صورت انجام می شود. ؟ به دوصورت 1- انتصابی (از طرف امام معصوم) 2- انتخابی (فقیه عادل واجدالشرایط توسط فقها)

52- علمای اهل سنت سه نوع حکومت را مطرح می کنند نام ببرید. 1- حکومت خلفای اعظم(خلفای چهارگانه)2- حکومت ملوکی وسلطنتی(باقهروغلبه) 3- حکومت های محلی تحت نظر امام اعظم یا سلطان

53-ابن تیمیمه امامت اعظم را دارای چهار شرط می داند آنرا نام ببرید. 1- قریشی 2- عدالت 3- شور امت 4- بیعت امت

54-اساس مشروعیت ومبنای دولت اسلامی در عصر غیبت چیست؟ 1- عدالت 2- امر به معروف ونهی از منکر 3- مصلحت 4- شورا وبیعت 5 ولایت محدود علما 6- وکالت دولت از مردم(انتخابات) 7- دولت مردمی(غیر فقیه)

55- نظریات فقهی در حاکمیت فقیهان جامع الشرایط رابیان کنید. 1- نظریه انتصاب ( ولایت مطلقه فقیه در عصر غیبت توسط فقیهانی چون شیخ مفید –نراقی- بحرالعلوم وصاحب العناوین مطرح شد مشروعیت این نظریه صرفا از جانب خدا ، رسول وامام معصوم در زمان غیبت هم فقیه جامع الشرایط) 2- نظریه انتخاب (ولایت مطلقه فقیه در عصر غیبت با انتخاب فقیه جامع الشرایط با مقبولیت مردمی . این نظریه توسط حضرت امام خمینی (ره) مطرح شد)

56- حقوق عمومی به چند دسته تقسیم می شود نام ببرید. 1- حقوق مکتسبه طبیعی2- حقوق انسان بر دیگران 3- حقوق استفاده از مشترکات 4- حقوق عمومی ناشی از تکالیف

57- امور حسبیه چیست؟ اصطلاح حسبیه در چه مواردی بکار می رود؟ امور حسبیه = امور قربی(قربه الی الله) از نظر لغوی یعنی با ارزش وثواب در اصطلاح عبارتست از اموری که در جامعه باید باشد ولی مسئول مشخصی ندارد کلیه این امور بر عهده حاکم شرع یا حکومت اسلامی می باشد امور حسبیه سه قسمت است 1- فقهی(امر به معروف ونهی از منکر-جهاد- حدود –قصاص-امونظامی ونظام اقتصادی) 2- اداری(بازرسی-پلیس –شبگرد)3- حقوقی( شهرداری-دادستانی- امورصنفی- نظارت اماکن- اختیارات نیروی انتظامی) - بطور کلی : کلیه واجبات کفایی امور حسبیه هستند که باید با مشارکت مردم انجام شود.

58- اختلاف نظر حضرت امام خمینی(ره) وآیت الله خوئی در خصوص تصدی در امور حسبیه چیست؟ حضرت امام معتقد به ولایت مطلقه فقیه در امور عمومی است ولی آیت الله خوئی معتقد به وکالت با اختیارات مطلقه فقیه در امور حسبیه است

59- نظارت برامور حسبیه به چه صورت انجام می شود؟ دوصورت 1- نظارت استطلاعی( مطلع شدن ناظر در طول انجام عمل از روند کار) 2- نظارت استصوابی (احراز رضایت ناظر از عمل یا اعمال

60- از این فرمایش رسول اکرم(ص) که فرمود الاسلام یعلو ولا یعلی علیه چه چیزی استنباط می شود؟ دوحکم 1- الاسلام یعلوا یعنی اسلام دائما در جهت برتری وعلو مومنین برکافرین است 2- ولا یعلی علیه یعنی اسلام تأکید برنفی استیلای کافرین برمسلمین را دارد.

61-مصلحت چیست؟ عناصر مورد نیاز مصلحت کدامند؟ مصلحت تدبیری است که دولت اسلامی در راستای مسائل ضروری اتخاذ می کند عناصر مصلحت عبارتند از حسن، مفید بودن وضرورت

62- مصلحت عقلی جیست و آیا مصلحت عقلی کاشف از مصلحت شرعی نیز هست؟ مصلحت عقلی عبارتست از هرعمل پسندیده ای که برای انسان مفید باشد. وهرکدام از مصلحت عقلی وشرعی می تواند کاشف از دیگری باشد وشیعه معتقد است که هر مصلحت شرعی مصلحت عقلی نیز هست.

63- تعریف جدید اهل سنت از مصلحت چیست ؟ هر نوع منفعتی که شرع آن را برای بندگانش در نظر گرفته تا دین ، جان، مال، عقل و نسلشان محفوظ ماند.

64- تعریف شیعه از مصلحت چیست؟ هر عمل پسندیده ای که عقل سودمندی آن را وشرع ضرورت آن را بیان وانجام وترک آن عمل را هم شرع وهم عقل تأکید کند.

65- قاعده مصلحت در مورد کدامیک از احکام مورد استفاده قرار می گیرد؟ قاعده مصلحت در احکام ثانوی مورد استفاده قرار می گیرد مانند قاعده لاضرر،لاحرج، الاهم فالاهم ،تقدم فاسد بر افسد وحفظ نظام – احکام حکومتی هم جزئی از احکام ثانویه است که می تواند حتی اجماع را ازبین ببردولی با شرط مادام المصلحه یعنی تازمانی که مصلحت باشد مثل حل معضلات نظام ، تعزیرات حکومتی و..

66- نظریه نصب چیست؟ اطاعت از پیامبر(ص) ،امام (ع) و ولی فقیه ] اطاعت شخصی نیست اطاعت از قانون وفرمان خداست ولایت فقیه همان ولایت پیامبر وامام معصوم (ع) است واطاعت از غیر خدا شرک است.

67- طرح رهبری در نظام امامت و ولایت مبتنی بر چه اصولی است توضیح دهید. 1- اصل عدم انسداد سنت 2- دوران غیبت صغری 3- اصل ثبات ولایت فقیه در زمان غیبت (برمبنایاجماع) 4- اصل اختلاف نظر در محدوده اختیارات ولی فقیه

68- چرا جامعه اسلامی از حضورز معصوم (ع) محروم و غیبت اتفاق افتاد؟ چون جامعه پذیرای امام معصوم (ع) را ندارد (حتی ادااستیعس الرسل...) همچنین وضعیت جامعه نابسامان است و شرایط وآمادگی وجود ندارد به عبارتی گوش شنوایی نیست.

69- عقد امان چیست؟ امان یعنی پذیرش پناهندگی به کسی که از شما امان می خواهد . عقد امان برای رسیدن به زندگی مشترک وتأمین امنیت است که بین پناهنده وپناه دهنده منعقد می شود.

70- پیمان ه یا قرار دادهای سیاسی در اسلام را بیان کنید. 1- عقد امان ( پناهندگی) 2- عقد ذمه (ضمانت اهل کتاب) 3- عقد هدنه (به معنای متارکه ونوعی قرار داد در جنگ)

71- وفای به عهد چیست؟ نوعی میثاق وپیمان است که در اسلام به آن توجه شده پیمان در اسلام جنبه حقوقی ومعنوی دارد.

72- امت واحده چیست نظرات موافق ومخالف آنرا بیان کنید. امت به معنی قوم، قبیله ، عشیره و گروههای‌ نژادی‌ و نیز ملت‌ یا جامعه‌ای‌ مذهبی‌ که‌ تحت‌ لوای‌ هدایت‌یک‌ پیامبرقرار دارد می باشد.امت، اصطلاحی قرآنی و دینی است که هم زمان با دین اسلام رواج یافته است و در فرهنگ غربی هیچ سابقه ای ندارد. امت در تعبیر و اصطلاح قرآنی، گروهی همسان در دین، آیین، زمان و مکان و دیگر مشترکات انسانی است.« ان هذه إمتکم إمه واحده و إنا ربکم » این امت شماست که امتى یگانه است و من پروردگار شما هستم, پس مرا بپرستید. (انبیا ،آیه 92.) « ان هذه إمتکم إمه واحده و إناربکم فاتقون » و همانا این امت شماست, امتى یگانه و من پروردگار شما هستم, از من پروا کنید. . (مومنون ،آیه 52.)بسیاری از مفسرین منظور از امت واحده را همان امت اسلامی می دانند اما علامه طباطبایی به امت انسانی اشاره می کند یعنی جماعتی مه بخاطر وجود مقصد واحدی گردهم می آیند وشامل تمام انسان ها می شود.

73-قواعد حقوقی بین المللی اسلامی کدامند؟ 1- اصل تفاهم 2- اصل مشارکت وتعاون در مسائل بین المللی 3- اصل برابری ملت ها 4- اصل حمایت از مبارزه حق طلبان 5- اصل مداخله 6- اصل مقابله به مثل 7- اصل ارزش قرارداد

17- به نظر ماوردی امام در چه صورتی عزل می شود؟ 1-جرح در عدالت(فسق) 2- نقص (نقص عضو ، نقص حواس یانقص در تصرف مال)

18- اولین مبنا فقه سیاسی چیست؟ ومباحث فقهی را چگونه بیان می کنند ؟ قرآن – وآن کلیات را مطرح می کند وجزئیات را به سنت وا می گذارد.

19- مبانی اندیشه های سیاسی در قرآن را بیان کنید. 1- خلافت الهی(30 بقره-24 نور) 2- امت واحده(92 انبیا،213 بقرهو 19 یونس) 3- امامت ورهبری (124 بقره و73 انبیاء) 4- آزادی توأم با مسئولیت انسان(11رعد،92یونس و3دهر)5- حقوق انسان(195ال عمران)6- عقل وتجربه سیاسی(46 حج.111یوسف)7- نهاد شورا(38 شورا و159 ال عمران) 8- مسئولیت همگان (71توبه-امربه معروف)9-ظلم زدایی0279 بقره و113هود)10- اقامه عدالت(25 حدید و8مائده) 11- مساوات ورفع تبعیض(1 نساء و13حجر) 12- تقابل بین حق وباطل(48 مائده و68 عنکبوت)13- نفی استکبار(21فرقان و120 احقاف14- استضعاف زدایی (5قصص) 15- حاکمیت(40 یوسف) 16 – جهاد (15 حجرات) 17- نفس سلطه پذیری وقاعده سبیل (141 نساء)18-اصل تعاون (2مائده)19 اصل وفای بعهد(77بقره)20-اصل دوئی های مسالمت آمیز وحل اختلاف(224بقره)21نهاد حقوقی امان (6توبه)

20- امامت دارای چند مفهوم است فقه امامیه چه عقیده ای در این خصوص دارد؟ مفهوم عام ومفهوم خاص –فقه امامیه علاوه بر فقه عام به فقه خاص یعنی سیره سیاسی ائمه معصومین(ع) به استنادآیه 59 سوره نساء اعتقاد دارد

21-عناصر اصل امامت از دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه را بیان کنید: 1- امام هسته اصلی جامعه اسلامی است 2- گزینش امام الهی است(عصمت) 3-بیعت مردمی4- اسوه بودن

22- شیخ مرتضی انصاری کیست وآثار مهم آن کدام است؟ او از نسل جابر بن عبدالله انصاری صحابی معروف و خوشنام پیامبر بزرگ اسلام(ص) بود، قرن13هجری (سال 1214 قمری) در دزفول زاده شد و در حوزه‌های علمیه ایران و عراق درس خواند و سرانجام به زعامت دینی شیعه دست یافت. شیخ انصاری امروزه در حوزه‌های علمیه شیعی با دو کتاب مهم و ماندگارش (رسائل و مکاسب) شناخته می‌شود. علاوه بر این می‌توان شیخ اعظم را از پایه‌گذاران سیستم کنونی مرجعیت شیعی برشمرد و به نقش اساسی وی در اقتدار حوزه نجف اشاره کرد که به نقش آفرینی شاگردان شیخ در نهضت تنباکو و انقلاب مشروطه منتهی شد.

23- اختلاف نظر شیخ انصاری با اساتید خود چیست؟ اساتید او مرحوم نراقی وصاحب جواهر بودند که هر دوبه ولایت عامه فقیه(یا ولایت مطلقه فقیه) معتقد بودند اما شیخ انصاری به ولایت خاصه فقیه معتقد بود(اختلاف فقط در حدود اختیارات فقیه نه اختلاف در قضیه)

24- ولایت درتصرف در اموال وانفس به چند دسته تقسیم می شود شرح دهید؟1- تصرف استقلالیه (تصرف در اموال وجانهای نیاز به اذن کسی نداردمختص پیامبر(ص) وائمه معصومین(ع) است (ولایت مطلقه فقیه)حق تصرف در امورعامه ومسائل جامعه ومردم 2- تصرف غی استقلالیه یعنی با اذن قبلی فقیه می تواند انجام دهد(ولایت مقیده فقیه)فقیه حق تصرف در امور خاص دارد نه عام

25- با توجه به نامه امام زمان به محمد بن عثمان (واما الحوادث الواقعه ....) شیخ انصاری منظور از حوادث واقعه را چه می داند؟ 1-منظور پشامدهای اجتماعی ومسائل جامعه اسلامی است2- همانند ایه 59 سور نساء فقها شأنیت در امور شرعی واجتماعی دارند

26- قاعده رکون چیست؟ کلمه "رکون" که به معنای میل و جهت گیری بسیار کم است، می توان به آنچه در گفتار فوق بدان اشاره شده رسید، همه این عبارات حاکی از آن است که پیامبر (ص) در رسالت خود حق هیچ گونه مماشات با کفار را ندارد و آن جا که بحث هدایت و امور اساسی دین اسلام است، در عین حال، دلالت بر نهایت درجه عصمت پیامبر (ص) دارد .

27- آیت الله محمد حسین غروی نائینی کیست کتاب مهم او چیست؟ اودر سال 1277 قمری متولد مرجع تقلید شیعهو از مهمترین روحانیون حامی نهضت مشروطهدر ایرانبود.نظریه پرداز آزادی های سیاسی وحقوق پارلمانی استتنبیه‌الامة و تنزیه‌الملةمعروف ترین اثر نائینی است

28-فقه سیاسی از نظر آیت الله نائینی چیست؟1- ضرورت حکومت2- تکیه به شورا در امورغیر3- ثبوت نیابت فقها در حسبیه4- ضرورت تدوین قانون اساسی براساس برادری وبرابری

29- لزوم حکومت از نظر آیت الله نائینی چیست؟ 1- حفظ نظامات داخلی حکومت 2- حفظ از مداخله اجانب

30-انواع دولت ها از نظر آیت الله نائینی را نام ببرید.1- تملیکیه(مبتنی بر قهر وغلبع واستیلای ونظرات شخصی یک شخص-این دولت عقلا وشرعا مردود است) 2- ولائیه حاکم نیست بلکه سرپرست است ودر حدود ومصالح عمومی باید انجام وظیفه نمایدومردم باید زنده ،آزاده ،محترم ونگهبان باشند.

31- نظام ولائیه از نظر آیت الله نائینی چگونه است؟  انواع آنرا بیان کنید. همان نظام ولایت معصومین(ع) است امامت مبتنی بر عصمت است ولی فقها مبتنی بر عدالت می باشد نیابت فقها عام نیست بلکه خاص است ودر زمان غیبت تنها می توانیم تصویری ناقص در حد شباهت صوری ومجازی ارائه دهیم (نظام پارلمانی)- انواع دولت های ولائیه 1- نظام امامت مبنی بر عصمت 2- نظام ولایت در قالب ولایت در امورحسبیه

32- موضوع خطبه فدکیه چیست؟خطبه فدکیه سرشار از معارف الاهی و بیان گر مظلومیت خاندان رسالت است. حضرت فاطمه(س) در این خطبه با بیان معارف الاهی و دفاع از حقانیت ولایت و امامت، دستگاه غاصب خلافت را زیر سوأل برده و دلایل و توجیهات آن را با منطق قرآنی باطل می کنند . ایشان با تأکید به اهمیت و وجوب یاری رساندن به حجت خدا و مجاهدت در راه حق، مردم را مورد عتاب قرار داده و آنها را نسبت به سرانجام این بی توجهی و رویگردانی از حق بیم می دهند. با دقت در این خطبه و اعتراف خلیفه به فضائل خاندان رسالت و نحوه برخورد و رفتار او و اصحابش با این خاندان، سؤالات بسیاری برای هر حق جویی مطرح می شود.آیا ایمان فقط به گفتار است؟ آیا دورغ بستن به پیامبر خدا(ص) جایز است؟ آیا کسی که به رسول خدا(ص) دروغ می بندد شایستگی زمامداری مسلمین را دارد؟ آیا رویگردانی از حق و مخالفت با قرآن و پیروی از هوای نفس و همراهی با شیطان دینداری محسوب می شود؟ سرانجام کسانی که دینی غیر از اسلام اختیار کنند، چیست؟ .... بیان معارف عمیق اعتقادی در این خطبه، و همچنین پرده برداری از انگیزه و هدف سران سقیفه که به نام دین و قرآن با حق به مقابله پرداختند، لزوم مطالعه و دقت نظر در خطبه فدکیه را بیشتر آشکار می سازد.

33- عناصر اندیشه های سیاسی حضرت امام خمینی (ره)رابیان کنید.1- عنصر قانون (ایه 59 سوره نساء) - 2عنصر حاکمیت 3- عنصر دولت 4- عنصر قدرت سیاسی یا حکومت 5- دیگر عناصرسیاسی نظیر آزادی وعدالت

34- قوانین یا احکام به چند بخش تقسیم می شوند ؟ قوانین واحکام به سه بخش 1- احکام اولیه(به صراحت در قرآن آمده وقابل تغییر نیستند) 2–احکام ثانویه(قاعده ثانوی به آن اضافه می شود و آن حکم تغییر می کند مثل حفظ نظام-لاضرر – نفی حرج)در احکام ثانوی دوشرط مصلحت وموقت باید وجود داشته باشد و3- احکام حکومتی(لازم الاجرا است وبعضا در حکم قانون در می آید احکام حکومتی می تواند اجماع علما را در احکام ثانوی بهم بزند) تقسیم می شوند

35- عنصر حاکمیت از نظر حضرت امام چند نوع است؟ 1- حاکمیت تقنینی(قانون گذاری حاکمیت در شارع مقدس خداوند متعال است) 2- حاکمیت  اجرایی (عهده دار اجرای قوانین الهی که در رأس آن ولی فقیه است)3-حاکمیت قضایی (ولایت از قضا در محدوده وظایف ولی فقیه است)

36- دیدگاه حضرت امام خمینی در باب حکومت اسلامی چیست؟ ایشان ولایت مطلقه فقیه را مطرح می کنند به این نحو که احکام حکومتی توسط فقیه عادل و واجد الشرایط اعلام می شود احکام حکومتی جزئی از احکام ثانوی است ام دو شرط دارد مادام المصلحه یعنی تا زمانی که مصلحت وجود دارد واین مصلحت برای حل مشکلات نظام است و برای در نظر گرفتن راهی برای گشایش از بن بست ها است

37- به نظر امام خمینی در اجرای احکام حکومتی باید دو عنصر وجود داشته باشد آن دو کدامند؟ وچه زمانی این دوعنصر تحقق می یابد؟1- حکمت 2- عدالت وزمانی تحقق می یابد که مردم مشارکت و نظارت داشته باشند

38- تعهدات اقلیت های دینی درقبال دولت اسلامی چیست؟ 1- پرداخت جزیه(مالیات)2- رعایت قوانین اسلامی3- عدم تظاهر به منکر اسلامی4- مشارکت در هزینه های جنگ 5- عدم تبلیغ دینی 6- عدم توهین به معتقدات اسلامی(نظم عمومی) 7- عدم یاری به دشمنان اسلام 8- مورد ازدواج با مسلمان(فقط ازدواج مرد مسلمان با زن اهل کتاب جایز در بقیه موارد حرام)

39- تعهدات دولت اسلامی درقبال اقلیت های دینی چیست؟ 1-حق حیات 2- حق تابعیت 3- حق رفت وآمد 4- حق آزادی دینی وفکر وعقیده 5-حق آزادی مسکن 6- حق اجراء حقوق مدنی بر اساس دینشان 7- حق قضاوت و دادرسی براساس دینشان 8- آزادی فعالیتهای اقتصادی9- حق آزادی های سیاسی

40-شیوه های دعوت دیپلماسی بین المللی پیامبر اکرم(ص) چگونه بود؟ 1- دعوت مستقیم 2- اعزام مبلغ 3-ارسال پیام کتبی به سران قبایل 4-انعقاد قرارداد 5-تشکیل جلسات وکنگره 6-برخورد با توطئه ها 7-کسب اطلاعات 8-اعطای امتیازات برای رسیدن به توافقات

41- قاعده نفی سبیل چیست؟ براساس آیه 141 سوره نساء« وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ سَبیلاً» و هرگز خدا برای کافران راه تسلّطی ( در حجت و برهان ) بر مؤمنان قرار نخواهد داد.لن در آیه فوق نفی مؤبد است یعنی نفی همیشگی هرگاه کلمه لن برسر کلمه ای دیگر بیاید آنرا برای همیشه نفی می کند جعل هم دوگونه است جعل تکوینی وتشریعی در این آیه جعل تکوینی مراد نیست بلکه مراد جعل تشریعی است ومنظور اینست که خدا قانون وقراردادی که منجر به تسلط کافران بر مسلمانان شود را نفی نموده است

فقه

7- به عقیده اهل سنت مرجعیت یاالگوی بنیادین گفتمان دینی به چند دسته تقسیم می شود؟ به دو دسته

الف- مرجعیت پایه: که شروع آن بعثت وختم آن رحلت پیامبر اکرم(ص) می باشد وبر دو پایه 1- قرآن و2- سنت نبوی استوار است.

ب- مرحله تجربی تاریخ اسلام: که حکومت اسلامی دو ویژگی دارد 1- امری عرضی یا دنیوی است 2- غیر قابل تقدیس است.

8- اختلاف نظر فقهای عامه وامامیه در خصوص مرجعیت پایه چیست؟ فقهای امامیه معتقدند که سنت پیامبر(ص) با رحلت او ختم نمی شود.

9- اختلاف نظر فقهای عامه وامامیه در خصوص حکومت پس از رحلت پیامبر(ص)   چیست؟ فقهای امامیه معتقدند که حکومت پس از رحلت پیامبر(ص) همچنان امری مقدس است.وتنها امر دنیوی نیست.

10- ابوالحسن علی ابن محمد ابن حبیب ماوردی کیست؟کتب معرف ایشان را نام ببرید . از علما وفقهای نامی قرن چهارم وپنجم هجری (364.ه) بوده که در بصر متولد ودر بغداد وفات یافت او یک فقیه ، اصولی ومفسر قرآن بود .اوبیشترین تأثیر را برفقه اهل تسنن می گذاردودر زمان خود عالی ترین مقام فقهی بوده است وی فردی ساده زیست وفقید بوده است کتاب های الاحکام السلطانیه ، ادب دنیا ودین ، قانو الوزاره وسیاست الملک از آثار اوست.

11-ماوردی امامت را چگونه تعریف می کند و وظیفه امام را چه می داند؟ امامت به معنای عام  پیشوا یی و رهبری جامعه اسلامی موضوع جانشینی پیامبر(ص) درنگهبانی از دین وامور سیاسی دنیوی  فرقی نمی کند که عادل باشد یا جائر مهم اجماع است (دووظیفه ا- نگهبانی دین 2- حفاظت از امور سیاسی دنیوی)

12- ماوردی ملاک تعیین کننده امام را چه می داند؟ اجماع امت

13- از نظر ماوردی ملاک اجماع امت با چه مشروعیتی صورت می گیرد.؟ هم مشروعیت شرعی وهم مشروعیت حقوقی – با توجه به آیه 59 سوره نساء (اطیع الله واطیع الرسول واولی الامر منکم) وسنت نبوی.

14-  به نظر ماوردی طریق تعیین امام (خلیفه) به چه صورتی خواهد بود؟ تعیین اما واجب کفایی است و وقتی یک نفر انتخاب شود از عهده دیگران برداشته می شود. واما طریقه ان به دوصورت است 1- تعیین توسط اهل اختیار 2- ولایتعهدی

15- به نظر ماوردی اهل اختیار در تعیین امام باید دارای چه شرایطی باشند.؟ سه شرط 1- عدالت 2- علم 3- رأی وحکمت( مصلحت مردم را بداند)

16-به نظر ماوردی کسی که می خواهد امام یا خلیفه اسلامی شود باید دارای چه شرایطی باشد؟7شرط

1-عدالت 2- علم در بردارنده اجتهاد 3- سلامت حواس 4- سلامت اعضا 5- رأی ونظر در امور سیاسی 6- شجاعت 7- نسب(قریشی)

   ارکان امت اسلامی

وحدت

    «وحدت» امت اسلامی به معنای تحقق وحدت اسلامی در مجموعه امت اسلام و سراسر جهان اسلام است، به گونه‏ای که در نهایت، نویدبخش تشکیل امت واحد اسلامی باشد: خداوند در قرآن کریم می فرماید: «وَ إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاتَّقُونِ»؛ و همانا این امت شماست، امتی یگانه، و من پروردگار شما هستم. از من پروا کنید.[1]

در تفکر دینی، هرگز مراد از وحدت کنار نهادن سایر مذاهب نیست. وحدت اسلامی به کارگیری ابزار تحقق امت واحد، به عنوان یک آرمان نهایی، در سطح جوامع و جهان اسلامی خواهد بود:«وَ اعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاکُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَی وَنِعْمَ النَّصِیرُ.»[2] بنابراین، از نظر مفهومی وحدت اسلامی، از جهت روش و ابزارمندی آن شامل تمامی تصمیم‏سازی‏ها، سیاست‏گذاری‏ها، اتخاذ روش‏های واحد، بهره‏گیری از امکانات مشترک، و تدابیری می‏شود که نتیجه و پیامد آن، تحقق وحدت امت اسلامی است. از این‏رو، خداوند می‏فرماید:«وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ»[3]

از منظر آیات قرآن کریم، «وحدت» کلمه امت اسلام، وحدت دینی و اسلامی است و به عنوان شیوه و ابزار تحقق اهداف و مقاصد دینی و الهی تلقّی می‏شود. از این‏رو، چنگ و اعتصام به حبل محکم الهی را، زمینه و مقدمه نجات جامعه از هلاکت و نیز سعادت و هدایت جامعه اسلامی برمی‏شمارد: «وَ اعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعا وَ لاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانا وَ کُنتُمْ عَلَی شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِنْهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ.»[4]

همچنین تفرقه و اختلاف در دین و از بین رفتن وحدت امت اسلام را با اقامه دین حق و آیین توحیدی منافی دانسته، می‏فرماید:«... أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ... .» [5]

از سوی دیگر، به شدت کسانی را که در پی اختلاف‏افکنی هستند و یا در پی ایجاد وحدت بین امت اسلامی نیستند، سرزنش و مذمت می‏کند و آن را مانند ملل پیشین قلمداد نموده که پس از هدایت الهی، باز به سمت اختلاف تمایل یافتند و سزاوار عذاب عظیم شدند:«وَ لاَ تَکُونُواْ کَالَّذِینَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَأُوْلَـئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ»[6]

بنابراین، وحدت از منظر دینی امری مطلوب، و بدان بسیار سفارش و تأکید شده است به گونه‏ای که اقامه دین در پرتو وحدت امت اسلام است. این وحدت، در قلمرو حکومت‏ها و جوامع اسلامی و در میان ملل مسلمان، «وحدت سیاسی» نام دارد. از این پس، مراد از وحدت در این مقاله، وحدت سیاسی است.وحدت امت اسلامی تنها از طریق اجتماع به زیر پرچم توحید اسلامی وتأسی به قرآن و عترت امکان پذیر است واین وجهی از وجوه تفکر اسلامی است؛ که نه به دلیل فشارهای محیطی همچون اجبارحکام، منافع سرزمینی واقتصادی وغیره، بلکه به دلیل زیر بنای ایدئولوژیکی آن تحقق پذیر است  .امام خمینی (ره) که یکی از متفکران برجسته معاصر است به تشکیل امتواحده وتحقق عینی وحدت امت اسلام می اندیشید و در حوزه عمل واند یشه در جهت تحقق این آرمان تلاش های زیادی ورزیده و راه تحقق امت واحده اسلامی را تمسک به قرآن وعترت می داند ومی گوید: اسلام آمده است تا تمام ملل د نیا را عرب را وعجم را ترک را وفارس را همه را با هم متحد کند ویک امت بزرگ بنام امت اسلامی در دنیا برقرار کند... نقشه های قدرت های بزرگ ووابستگان آنها درکشور های اسلامی این استکه قشرهای مُسلم را که خداوند تبارک وتعالی بین آنها اُخوّت ایجاد کرده است ومومنان را به اُخوّت یادفرموده است ازهم جدا کنند وبه ملت ترک وبه ملتکرد، ملت عرب وملت فارس از هم جدا کنند بلکه باهم دشمن کنند واین درست بر خلاف مسیر اسلام، ومسیر قرآن است. تمام مسلمین با هم برادر وبرابرند وهچیک از آنها از یکدیگر جدا نیستند وهمه آنها زیر پرچم توحید باید باشند  .[7]

 توحید

امت اسلامی ما نند اصول د یگر اسلامی بر اصل توحید استوار است. وبهمین جهت است که امت وجامعه اسلامی  امت وجامعه ی تو حیدی معرفی می شود امت اسلامی از آن جهت توحیدی است که بر وحدت  حاکمیت الله ووحدت فطرت بشر استوار است.

در جامعه توحیدی منبع مشروعیت قدرت سیاسی بر گرفته ازربوبیت تشریعی خداوند است ولی استقرار حاکمیت الله بطور عام وفرا گیر ومطلق به عنوا ن تنها منبع قدرت سیاسی  با مشارکت ومقبولیت مردم فراهم می شود.

جامعیت دین 

   یکی د یگر از زیر ساخت ها ومبا نی اند شه امت اسلامی جامیعت دین است  د ین اسلام، دین جامعی است که برای تمام عرصه های زند گی بشریت بر نامه زندگی ودستور العمل دارد همان گونه که مردم را به امری آخرت تشویق وترغیب می کند نسبت به زندگی د نیا وتنظیم روابط اجتماعی  سیاسی  وحقوقی وبر قراری عدل و قسط نیز دستوری دارد« نزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شی وهدی ورحمة وبشری للمسلمین»(نحل/89)

 قرآن کریم که عا لیترین منبع دین شناختی است واراده تشریعی خداوند درآن تجلی یافته است وقتی صحبت از رسالت انبیاء عموما ورسالت پیامبر اسلام به طور خاص می  نماید گستره رسالت انبیاء را پهنه گیتی می دانند وتمام زیست گاه زمین در قلمرو بعثت انبیاء قرار دارد  تبارک الذی نزل الفر قان  علی عبده لیکون للعالمین نذیر(فرقان/1) ودر جای دیگر می فرماید : قل یا ایها الناس انی رسول الله الیکم جمیعا(اعراف/158  این آیا ت به خوبی برقلمرو گسترده وجهان شمول رسالت پیامبر گرامی اسلام دلالت دارد ود ین اسلام برای تمام انسان های روی زمین است در بعد زمانی ومکا نی  محدودیت ندارد فرا، زمانی وفرا، مکانی است

  چهار مین زیرساخت ومبنای تشکیل امت واحده  اسلامی جاودانگی د ین است د ین مقدس اسلام آموزهای خود را فراتر از گستره زمام ومکان تعریف نموده هو الذی ارسل رسوله بالهدی  ودین الحق لیظهره علی الدین کله ولو کره المشرکون(سوره توبه/4)

 هو الذی ارسل رسوله بالهدی ودین لیظهره علی الدین کله وکفی با الله شهیدا( فتح/28)

 وانه لکتاب عزیز لایاتیه الباطل من بین یدیه ولا من خلفه تنزیل من حکیم حمید(فصلت/42) این دسته از آیات بر جهان گیر شدن پیام د ین دلالت دارد، دین که جهان گیر وجهان گستر باشد جا ودانگی وا بد یت دارد. نور حیات بخش اسلام تمام بشریت را  در گذر تاریخ تحت پوششش قرار می دهد.

6- مکانسیم تحقق امت اسلامی:

« مکانیسیم تحقق وحدت وتشکیل امت اسلامی تنها از طریق اجتماع به زیر پرچم توحید اسلامی وتاءسی به قرآن واخوت اسلامی امکان پزیر است واین وجهی از وجوه تفکر اسلامی است.که نه به دلیل فشار های محیطی همچون اجبار حکام، منافع سر زمینی واقتصادی وغیره ، بلکه به دلیل زیر بنای ایدءلوژیکی آن تحقق پزیر است  [10]    

 فلسفه سیاسی اسلام که بر پایه شناخت واقع بینانه از جهان وبر محور آرما نهای توحیدی اسلام مبتنی است حکم می کند که تمام کشورهای اسلامی به عنوان  جزی از پیکره واحد امت اسلامی  در یک تلاش جهانی  درراه تحکیم وحدت اسلامی واعتلا اسلام در برابر کفر جهانی بکوشند

 ویژگی امت اسلامی:

1-8 اصل مساوات و برابری :

 در جامعه اسلامی والگوی پشنهادی اسلام، برای امت اسلامی اصل اولی رعایت مساوات وبرابری میان مردم است واسلام می خواهد تمام مسلمانان از حقوق ومزایا ی مساویانه بر خور دار

2 -8  اصالت فرد وجامعه:

 در نظام ارزشی اسلام   وامت جهانی،که قران کریم ترسیم می کند فرد وجامعه هرد و اصالت دارند همه افرادو جامعه از تمام حقوق ومزایای سیاسی برخور دارند. انی لا اضع عمل عامل منکم من ذکر وانثی بعضکم من بعض(آل عمران/196)     فرد وجامعه هر کدام دارای حقوق وتکالیف اند.

 3- 8  اصل اعتدال ومیانه روی:

  ا مت اسلامی را خداوند امت معتدل ومیانه معرفی نموده است از ویژگی های امت اسلامی پر هیز از افراط وتفریط است

 4-8اخوت اسلامی :

انما المومنون اخوة فاصلحوا بین اخویکم واتقوا الله لعلکم ترحمون(حجرات/10) مومنان با هم برادر اند  اختلاف ومنازعات خود را باید با صلح وآشتی خاتمه دهند وتقوای الاهی را پیشه ی خود سازند تا مورد ترحم الاهی قرار گیرند.

5-8  اصل احترام متقابل ورعایت اصول اخلاقی:

 خداوند متعال امت اسلامی را هشدار می دهد که نباید همد یگر، را استهزا ومسخره نماید وبا عناوین والقاب زشت که لایق به شان یک برادر مسلمان نیست مورد خطاب قرار داد خداوند می فرماید: یا ایها الذین امنوا لایسخر قوم من قوم عسی ان یکونوا خیرا منهم...(حجرات/11)

امت واحده

مقدمه

     قرآن کریم تشکیل امت واحد را یک برنامه وسیع و جهانى براى تحقق حکومت جهانى واحد مى­داند. براى تحقق این آرمان در ادیان مختلف به ظهور مصلح آخرالزمان نوید داده است که وى این امت جهانى را بنیان مى­نهد. تحقق چنین جامعه ای منوط به وحدت است بر اساس تعاریف قرآنی می­توان نتیجه گرفت که مراد از امت اسلامی، گروه وسیعی از مردم است که تحت رهبری وهدایت مشترک بوده و به سوی هدف و قبله­ای واحد در حرکت می باشند. این جامعه­ی آرمانی اسلام، دارای ویژگی­های خاصی است که آن را از سایر جوامع متمایز می سازد.در شکل­گیری امت اسلامی قطعا ویژگی­ها و خصوصیات دینی از اصالت برخوردارند. به­عبارتدیگر تحقق رسالات و وظایف اسلامی صرفا در چارچوب مجموعه­ای به نام امت امکان­پذیر است. امت اسلامی در واقع در چارچوب مرز جغرافیایی خاصی قرار نمی­گیرد، بلکه بر یک مجموعه بین­المللی اطلاق می­شود که از یک پیام و دستور الهی اطاعت می­کنند و رسالت یک پیامبر را می­پذیرند  . 

 رابطه امت و ملت  دراسلام

     یکی از تفاوتهای اساسی نظام سیاسی اسلام با مکاتب سیاسی و حقوقی معاصر در مرزبندی
موجود میان "ملت" و "امت  " است. اسلام از آن جهت که دینی جاودانی و جهان شمول است و
جامعه بشری را مخاطب خویش میداند، بدون توجه به مرزهای سرزمینی و تفاوتهای نژادی،
زبانی، ملی و فرهنگی از میان همه انسانها سربازگیری می کند و نام "امت واحده"[1]  را بر پیروان
خویش می نهد  . این مفهوم به کلی با مفهوم شهروندی که افراد را به دولت حاکم در یک سرزمین
معین مرتبط می سازد متفاوت است. هر کس کمترین اطلاعی از مفاد آیات قرآنی داشته باشد
تردیدی در جهان شمولی اسلام پیدا نخواهد کرد.[2]

رابطه امت و امام

       این دو واژه در نظام اسلامی جنبه ماوراء ملی دارند و با توجه به مبانی اعتقادی خاص خود
باید ملاحظه گردند  .  "امام" در لغت به معنی پیشوا و رهبر است و در اصطلاح رهبر عموم مسلمانان در کارهای
دینی و دنیوی آنها است.امامت در اسلام به جایگاهی اطلاق می گردد که هم مرجعیت دینی و هم
مرجعیت اجتماعی و سیاسی را شامل میگردد. امامت و ولایت در این معنا، مفهومی برابر و
یکسان دارند. و امت گروهی هستند که این مرجعیت و پیشوایی را پذیرفته و قبول نموده اند.[3]  

برخلاف واژه "ملت" که با عنصر سرزمین و قلمرو جغرافیایی خاصی همراه بوده و معنا و
مفهوم پیدا می کند و اینک در عرف حقوق داخلی و خارجی به رسمیت شناخته می شود، "امت  "
با عنصر عقیده و آرمان پیوند خورده است. اسلام برای مرزبندیهای موجود اصالت قایل نیست
زیرا پیام آور حقیقتی است که می خواهد همگان از این حقیقت بهره مند گردد. خورشید فروزان
اسلام آمده است تا گرمابخش جان و روان همه انسانها در هر گوشه ای از عالم باشد. تشبیه گویا و
زیبای استاد شهید مرتضی مطهری در این زمینه قابل توجه است:  "حقایق علمی به همه جهانیان تعلق دارد، جدول فیثاغورس و نسبیت انیشتین به قوم معینی تعلق ندارد و با هیچ ملیتی منافات ندارد برای آنکه این حقایق بی رنگ است و رنگ و بوی قوم و ملت مخصوصی را ندارد.به این دلیل دانشمندان و فیلسوفان و پیامبران به همه جهانیان تعلق دارند.خورشید از ملت خاصی نیست و هیچ ملتی نسبت به آن احساس بیگانگی نمی کند زیرا خورشید به همه عالم یک نسبت دارد.اگر بعضی ازسرزمینها کمتر از نور خورشید استفاده کنند مربوط به وضع خودشان است نه خورشید. [4]

علامه طباطباییدر این موردمی گوید:"اسلام اصل انشعابات قومی و ملی را بدین صورت که مؤثر در تکون و پیدایش
اجتماع باشد ملغی ساخته است ... انشعابات و ملیتهایی که بر اساس "وطن" تشکیل می گردند امت و مجموعه خود را به سوی وحدت و یگانگی حرکت می دهند و در نتیجه این ملت از ملتهای دیگر که در وطنهای دیگر قرار دارند روحاً و جسماً جدا می گردد و با این ترتیب، انسانیت از وحدت و تجمع دوری گزیده و مبتلا به تفرق و تشتّتی که فطرت انسانیش از آن فرار می نموده می گردد. در این صورت برخورد یک جامعه جدید با دیگر جوامع به گونه ای نظیر برخورد انسان با سایر اشیاء و موجودات طبیعت است که آنان را به استخدام می گیرد، استثمار میکند و... . تجربه قرنهای
طولانی از آغاز خلقت، تا کنون به این حقیقت گواهی میدهد. به همین دلیل است که "اسلام" این قبیل انشعابات و تمیّزات را ملغی ساخته و اجتماع انسانی را بر اساس عقیده و نه نژاد و وطن و نظایر آن پایه ریزی نموده است. حتی
ملاک در بهره برداریهای جنسی (ازدواج) و ارث، اشتراک در عقیده و توحید است نه در منزل و وطن".[5]

منافع ملی و روابط بین الملل

    در حقوق بین الملل، روابط بین دولتها بر پایه احترام متقابل، عدم مداخله در امور داخلی
یکدیگر و حفظ منافع ملی استوار است. دولت اسلامی نسبت به اصول یاد شده پای بند است. اما پذیرش این اصول هرگز نمی تواند رافع مسؤولیت این دولت در قبال وضعیت مسلمانان در کشورهای دیگر باشد، تکالیف و
وظایف نظام اسلامی محدود به امور شهروندان خود نمی گردد و مطابق فرمایش رسول خدا که
"مَنْ اَصْبَحَ و لم یَهْتَمَّ باُمُور ِالمسلمین ِفَلَیس بمُسْلمٍ"دفاع از حقوق همه مسلمانان در هر نقطه از
جهان وظیفه آن می باشد. این از امتیازات و افتخارات یک قانون اساسی است که مقرر می دارد:  "سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس  دفاع از حقوق همه مسلمانان استوار است.[6]  و "در عین خودداری کامل از هر گونه دخالت در امور داخلی ملتهای دیگر، از مبارزه حق طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان حمایت می کند. [7]چنین حمایتهایی هرچند از سوی برخی دولتها به عنوان دخالت در امور داخلی آنان قلمداد گردد، سلب
مسؤولیت از دولت اسلامی نخواهد نمود و سیاست تشنج زدایی در روابط خارجی تنها و تنها با
همین ملاحظات، مبنای کار قرار خواهد گرفت. جای بسی تأسف است که در حالی که کشورهای
اسلامی در دفاع از مسلمانان نقاط مختلف جهان غالباً در موضعی انفعالی قرار گرفته اند. ما امروز
مواجه با واکنش شدید اسرائیل و قدرتهای زیر نفوذ صهیونیسم در دفاع از جاسوسان یهودی با
تابعیت ایرانی می باشیم. [8]