23-چهار نوع عملیات برای تبین علمی را بیان کنید. الف- نمایش همبستگی ب- حذف همبستگی ظاهری ج- تعیین زمان و ترتیب وقوع حوادث د- نظریه پردازی

24- پارامتر یا شاخص در مار چیست؟در آمار به عددی گویند که یک توزیع جامعه را خلاصه‌سازی یا توصیف می‌کند.(محاسبه ی عدد واظهار نظر در مورد کل جامعه)

25-انواع  شاخص های نیل به مرکز(شاخص های مرکزی) رابیان کنید.

الف میانگین     ب- میانه (آن داده ای که 50درصد داده های از آن کمتر و50 درصد از آن بیشتر باشد)    ج- مد (رقمی که بیشتر از همه تکرار شده)   

26-انواع میانگین را نام ببرید. الف حسابی (1-ساده 2– وزن دار) ب- هندسی ج- همساز

27- روش میانگین حسابی ساده رابیان کنید و ایراد آن را بنویسید.

همان معدل گیری است نمرات پایین را پوشش می دهد – بدون وزن هستند- تحت تأثیر بالا وپایین رفتن نمرات قرار می گیرد.- ایرادش این است که روی واقعیت را می گیرد.(علامت آن= Xَُّْ)

28-میانگین حسابی نمرات ریاضی کلا خود را بدست آورید(نمرات ریاضی 12-13-20- 12-18-9)

    14= 6 : 12+13+20+12+18+9

29- نمرات دروس محمد عبارتند از12-13-20- 12-18-9که به ترتیب میزان واحد هر درس آن چنین است 2-2-2-2-3-3 حال میانگین (حسابی وزنی) آن را محاسبه کنید؟

فرمول= جمع هر نمره ضرب در واحد هر درس تقسیم بر کل تعداد واحد درسی= میانگین حسابی وزنی

(14= 6 : 12x    +13+20+12+18+9

92/13=14:(12x     2)+(13 x    2)+(20    x    2)+(12    x  2)+(18x3)+(9x3)

30- میانه در نمرات زیر را مشخص کنید.

الف- اگر فرد باشد: - 12-12-10-9-9      میانه =10

ب- اگر زوج باشد: - 12-12-12-10-8-8      میانه = 11

31- مد را در اعدادزیر مشخص کنید(9-9-9-8-8-7-7-6-6-5-9-7-5-1-2-2-2-2-9-9-8-7-9-6)

مد = 9 زیرا بیشترین تکرار را دارد

32- فرق بین میانگین ومیان چیست؟ میانه حقایق را بیان می کند ولی میانگین حقایق را مخفی می کند

33- جامعه آماری چیست؟ مجموعه ای از افراد یا اشیاء است که حداقل در یک صفت مشترک باشند.مثال دانشجویان دانشگاه آزاد واحدتهران - صفت مشترک = دانشجویان و  واحدتهران

34-در تحقیقات به چه منظور از نمونه برداری استفاده می کنیم؟

چون نمی توانیم همه ی جامعه آماری را بررسی کنیم نمونه برداری می کنیم (البته نمونه باید معرف کل جامعه باشد)فرضیه مطرح می کنیم می سنجیم از طریق نرم افزار spss  ونتایج بدست آمده را به کل جامعه تعمیم می دهیم.

35- در تحقیقات علوم انسانی در چه صورت فرضیه ما مورد تأیید است؟ اگر ضریب اطمینان 95 % وضریب خطا 5% باشد

36- انواع  شاخص های پراکندگی(شاخص های مرکزی) رابیان کنید.

الف- واریانس ب- انحراف معیار   ج- ضریب تغییرات

37- واریانس چیست؟برای یافتن اختلافات طبقاتی .واریانس در واقع عددی است که نشان دهنده نحوه پراکندگی داده ها اطراف مقدار میانگین همان داده ها می باشد. برای محاسبه واریانس باید ابتدا اختلاف فاصله اندازه گیری شده را با مقداری که انتظار می رود وجود داشته باشد  محاسبه کرده، سپس مقدار محاسبه شده را به توان دو می رسانیم.

میانگین توان دوم انحراف از میانکین را واریانس می نامند. به توان 2 می رسانیم که از صفر بیرون بیاید ومنفی ها هم مثبت شود

38-انحراف معیار چیست؟ جذر واریانس را انحراف معیارگویند

39- ضریب پراکندگی چیست؟ انحراف معیار بر میانگین ضرب در صد که عدد اعشاری نباشد.

40-مقیاس های اندازه گیری را بیان کنید

الف- اسمی= بیان جنسیت 1-مرد 2-زن

ب- فاصله ای= صفر قراردادی دارد که واقعی نیست .میزان درجه حرارت . شاگرد اول – دوم و...

ج- رتبه ای= سطح تحصیلات دبستان . راهنمایی...

د-نسبی= مهمترین مقیاس است صفر واقعی است

سئوالات روش تحقیق در علوم سیاسی

1)       تحقیق را تعریف کنید : تحقیق= کشف حقیقت

2)       انواع تحقیق را بیان کنید:

الف-تحقیق بنیادی =برای گسترش دانش وعلوم است. درعلوم پایه بکار می رود(دارویی – فیزیک)

ب- تحقیق نظری = براساس کتب،مقالات ،اینترنت و...است (بررسی کودتای 28 مرداد) 

ج تحقیق کاربردی= برای خدمت به جامعه انجام می شود( بررسی علل طلاق)

3)       متغییر وابسته ومتغییر مستقل را توضیح دهید:

متغییر وابسته معلول است ومعلول همیشه مفرد است

متغییر مستقل علت است وعلت همیشه جمع است

4)       چرا در علوم سیاسی می گوئیم متغییر مستقل همیشه جمع است؟

زیرا یک علت سبب معلول نمی شود بلکه همیشه علتهای مختلفی هستند که جمع می شوند ومعلول را می سازنند.

5)       اصول یازدهگانه طراحی وساختاری وتحقیقات در علوم سیاسی رابیان کنید.

    1-5- طرح موضوع = بیان مسئله است

2-5- علل انتخاب موضوع= براساس علائق ، توصیه استاد، ایده از مجلات و دوستان

3-5- بررسی سوابق یا پیشینه تحقیق= بررسی کنیم موضوع را قبلا کسی کار کرده یانه (ازطریق اینترنت)

4-5- سئوالات اصلی تحقیق= همان موضوع تحقیق است که بصورت سئوالی مطرح می شود

5-5- سئوالات فرعی تحقیق= به تعدادسئوالات فرعی فصل وجود دارد

6-5- مفروض یا مفروضات= اصول بدیهی(به اثبات رسیده ونیازی به اثبات یا رد نیست)

7-5-فرضه یا فرضیات= جمله مثبت خبری است که رابطه علی بین پدیده ها ویا متغییر های مختلف رابیان می کند.

8-5- مفهوم یا مفاهیم = لغتی است انتزاعی که ارتباط بین پدیده ها را مشخص می کند

9-5- متغییر یا متغیرات

10-5- سازماندهی دقیق

11-5- روش تحقیق

6)       بین مفروض وفرضیه چه تفاوتی هست؟ فرضیه جمله خبری مثبت است که ممکن است رد یا اثبات شود ولی مفروض امر بدیهی است که نیازی به اثبات یا رد ندارد

7)       فرضیه پوچ یا صفر یا فرضیه آماری چیست؟ این فرضیه منکر وجود رابطه بین متغیرهاست

8)       انواع متغیر را نام ببرید.

-           متغییر مستقل (علت)متغییری که تأثیر بر متغییر وابسته می گذارد

-           متغییر وابسته (معلول) متغییری که متأثر از متغییر مستقل است

    =متغییر کمی :متغییرهایی که قابل اندازه گیری هستند

= متغییر کیفی: متغیرهایی هستند که بصورت عددی قابل اندازه گیری نیستند .وبه دودسته پیوسته وگسسته تقسیم می شوند

9)       روش های تحقیق برای هرکدام از انواع تحقیق را بیان کنید.

-           اگر تحقیق نظری باشد روش تحقیق توصیفی –تحلیلی می باشد وجمع آوری داده ها از طریق کتب ومقالات واینترنت است

-           اگر تحقیق کاربردی باشد روش تحقیق میدانی یا پیدایشی خواهد بودوابزار گرداوری داده ها از طریق پرسشنامه است

10)    اگر شما بخواهید درزمینه ی راهکارهای تثبیت حاکمیت ایران برجزایر سه گانه تحقیق کنید

    - سئوال اصلی تحقیق چیست؟ = راهکارهای تثبیت حاکمیت ایران برجزایر سه گانه چیست؟

- نوع تحقیق کدام است؟ نوع تحقیق نظری است با استفاده از کتب ومقاله تحقیق انجام وجامعه آماری نداریم.

11)     اگر شما بخواهید درزمینه ی« بررسی آگاهی دانشجویان دانشگاه آزاد شهرضا نسبت به حقوق شهروندی خود»تحقیق

کنید.

- سئوال اصلی تحقیق چیست؟ = میزان آگاهی دانشجویان دانشگاه آزاد شهرضا نسبت به حقوق شهروندی خودچگونه است.؟

- نوع تحقیق کدام است؟ نوع تحقیق کاربردی است پرسشنامه وآمار و فرضیه دارد.

12)  جامعه آماری را با ذکر مثال توضیح دهید.

به مجموعه افراد یا اشیائی که حداقل یک مورد صفت مشترک داشته باشند. مثال: دانشجویان- دانشجویان پسر

13)    چراباید فرضیه مطرح کرد یا سئوال؟ اگر تحقیق کاربردی است فرضیه می دهیم وچون نمی توانیم همه ی جامعه آماری را تحقیق کنیم نمونه برداری می کنیم وبراساس فرمول های ریاضی وآمار محاسبه و به کل جامعه تعمیم می دهیم

14)    نظریه یا تئوری چیست؟ به معنای تحقیق وتفحص در باره ی موضوع است. بهترین تحقیق آنست که نظریات را بر اساس تئوری دنبال کند.

نظریه = مجموعه ای از مفاهیم با فرض هایی است که بصورت منظم ارتباط متقابل با یکدیگر دارند ومی تواند بوسیله آن پدیده ها را پیش بینی نماید.

15)    هدف نظریه در تحقیق چیست؟ تشریح ، تبین وپیش بینی پدیده های مختلف اجتماعی

16)    چرا نظریه می سازیم؟ به دو دلیل : الف – به ساده کردن واقعیت کمک می کند که بهتر بفهمیم وخودمان را با آن تطبیق دهیم ب- مارا راهنمایی می کند تا درستی برداشتمان را بیازمائیم

17)    ویژگی های نظریه رابیان کنید. الف - تئوری باید توانایی تبین حقایق مربوط به یک مسئله را به ساده ترین صورت داشته باشد ب-تئوری‌‌ای که پیچیدگی کمتری داشته باشد از تئوری که دارای پیچیدگی‌های بیشتری است ارزنده تر می‌باشد. ج- یک تئوری باید با حقایق مورد مشاهده شده و با بدنه دانش مغایرت نداشته باشد د- تئوری باید ابزارهای لازم را برای آزمون خود داشته باشد

18)    متغیر مستقل ومتغیر وابسته را در جمله زیر مشخص کنید. «سطح بالای سواد والدین باعث پیشرفت تحصیلی فرزندان آنان می شود» سطح بالای سواد والدین= متغیر مستقل. پیشرفت تحصیلی فرزندان = متغیر وابسته

19)    تفاوت تبین وتوصیف را بیان کنید. توصیف=مطالعه در سطح است یعنی به چیستی مسئله می پردازد . تبین= پاسخ دادن به چرایی است ودر عمق صورت می گیرد

20)    انواع تبین را به ترتیب ذکر کنید وبگوئید مسیر نزدیکتر به واقعیت در چه سطحی صورت می گیرد. الف – عرفی  ب- استنادی   ج- فلسفی    د- علمی     . هرچه از بالا به پایین بیائیم به واقعیت نزدیکتر می شویم. تبین عرفی = بر سنت ها وآداب ورسوم استوار است حال هرچه اعتقادات ما با علم بیشتر سازگار باشد به واقعیت نزدیکتر است. تبین استنادی = به گفته بزرگان استناد می کنیم چون اعتبار آنها بیشتر است .ازمعایب آن اینست که استناد کننده دیگر به دنبال تحقیق وتفحص نمی رود ودر نتیجه پیشرفت در علم جامعه بوجود نمی آید. تبین فلسفی = به بررسی کل مطالب می پردازد لذا از نظر علمی دارای اعتبار است. تبین علمی= براساس مشاهده وتجربه استوار است .البته موضوعاتی از نظر علمی قابل بررسی است که ماموس وقابل مشاهده باشد.

 21)         برای تبین علمی چه عملیاتی ضروری است؟ الف- نمایش همبستگی = تغییر همزمان دویا چندعامل (که گاهی همبستگی مستقیم است وگاهی معکوس)ب- حذف همبستگی ظاهری وکاذب  ج- تعیین زمان وترتیب وقوع حوادث د- نظریه پردازی

22)    امار چیست وانواع آن کدام است؟ آمار در لغت به معنی سرشماری.آمار توصیفی ( به توصیف یک جامعه بوسیله آمار وارقام)وآمار استنباطی(بررسی روابط بین پدیده ها- یا اظهار نظر برای کل جامعه براساس محاسبه وتحلیل آمار )

روش تحقیق در علوم سیاسی - دکتر صمد کلانتری

راهنمای نگارش پایان نامه

مراحل تحقیق

شیوه های کدبندی منابع

پاراگراف نویسی

اجزا وعناصرگزارش پژوهشی

پاورقی

انواع تحقیق

مراحل تحقیق توصیفی

تحقیق موردی

تحقیق موردی

1.      تعریف تحقیق موردی

2.      اهداف تحقیق موردی

3.      کاربرد تحقیق موردی

4.      ویژه گیهای تحقیق موردی

5.      انواع تحقیق موردی

6.      مزایای تحقیق موردی

7.      کاستی های تحقیق موردی

8.      مراحل تحقیقموردی

تعریف

مطالعه موردی ( مورد پژوهشی ) یک مطالعه جامع ، عمیق ودقیق ازیک مورد درشرایط وموقعیت های واقعی است ودرمیدان عمل صورت می گیرد ومنظور ازمورد میتواند یک فرد ، سازمان ، کشور ، رویداد ، سیاست های عمومی ، سیاست های قومی ، شیوه های رهبری ، جنبش های سیاسی ، انقلاب های اجتماعی ، نظامهای انتخاباتی وبطور کلی یک سیاست شیوه عمل فرایند   ویاساختار باشد .

هدف ازاجرای این نوع تحقیق درک جامع ازیک دوره کامل یاقسمت مهم اززنده گی فردی وجمعی ، ایجاد یک واقعه ، یک رویداد ویایک نهاد درموقعیت های واقعی است .

اهداف

تحقیق موردی دارای اهداف سه گانه( اکتشافی ، توصیفی ، تبینی ) می باشد . عمدتاً تحقیق موردی اکتشافی است ، مطالعه پیرامون موضوعاتی است که اطلاعات اولیه درمورد آن وجودندارد ، مطالعه موردی مقدمات برای مطالعات دیگر می باشد ، وگاهی نیز هدف ازآن فراهم کردن توصیف های دقیق ازیک موضوع است بطوری مثال : بررسی ابعاد وزوایای یک حزب ازقبیل ساختار وتشکیلات سازمان ، ویژه گیهای رهبری ، ایدئولوژی سازمان ، فرهنگ سیاسی حاکم برسازمان ، رابطه قدرت میان بخش های مختلف سازمان ، کارکرد های سازمان دریک دوره معین ، یک تحلیل توصیفی ازیک سازمان است وعمدتاً منجر به تبین نمی گردد ، زیرا قابلیت تعمیم ندارد .

کاربرد

1.      عدم کنترول محقق برپدیده ها

2.      تعلق به زمان حال داشتن

تحقیق موردی درزمانی کاربرد دارد که محقق کنترول برپدیده ها نداشته ونمی تواند ازطریق  روش آرایشگاهی استفاده نماید وثانیاً درزمان است که یک مورد متعلق به زمان حال بوده ودربستر واقعی خود قرارداشته باشد .

ویژه گیها

1.      ارائه تصویرکامل وسازمان یافته ازیک مورد

2.      کشف روابط علت ومعلول

3.      موردی بودن ونداشتن قابلیت تعمیم

4.      تعلق به زمان حال داشتن

انواع

1.      تک موردی

2.      چند موردی

3.      انطباق نظریه بامورد

4.      آزمون نظریه بامورد

5.      اکتشافی

تحقیق موردی عمدتاً اکتشافی ، توصیفی وفاقد جنبه های تئوریک ونظری می باشد اما این بدان معنا نیست که درتحقیقات موردی ، تحقیقات نظری صورت نگیرد . بطوری کلی می توان تحقیقات موردی را بصورت زیربیان نمود :

1.      تک موردی : این تحقیق فاقد جنبه های نظری است ویک جنبش اجتماعی ازابعاد مختلف مورد بررسی قرارمی گیرد .

2.   چند موردی : این تحقیق به چند مورد محدود خلاصه شده وموارد خاص را بررسی می کند بطوری مثال :            فرایند دولت سازی درترکیه وافغانستان .

3.   انطباق نظریه بامورد : درین روش نظریه ای انتخاب شده به یک مورد خاص تطبیق داده می شود بطوری مثال : محقق علاقمند به تئوری مارکسیستی است وسعی می کند بااین دید گاه تحولات سیاسی واجتماعی درافغانستان را مورد بررسی قراردهد .

4.   آزمون نظریه بامورد : درین مورد ابتدا یک مورد انتخاب شده ونظریه های مختلف بررسی می شود ، ازمیان نظریه اون نظریه که بیشترین توضیح دهنده گی اون مورد را داشته باشد انتخاب می گردد بطوری مثال : بی ثباتی سیاسی درافغانستان درسه دهه اخیر یک مورد است که محقق تئوریهای ثبات سیاسی را بررسی نموده وازمیان یک نظریه ، نظریه ای خاص را انتخاب می نماید .

مزایا

1.      نزدیکی به واقعیت

2.      توجه به جنبه های مختلف

3.      انجام توسط یک فرد

4.      کمک به اقدامات عملی

کاستی ها

1.      کوچک بودن نمونه

2.      عدم قابلیت تعمیم

3.      امکان دخالت تعصب وذهنیت محقق

مراحل تحقیق موردی

1.      انتخاب مورد

2.      تعین طرح تحقیق

3.      گردآوری اطلاعات

4.      طبقه بندی وسازماندهی اطلاعات

5.     تهیه گزارش

انواع تحقیق

انواع تحقیق براساس هدف

1.      تحقیق بنیادی

2.      تحقیق کاربردی

ویژه گیهای تحقیق بنیادی

1.      طولانی مدت

2.      هزینه بربودن

3.      دانشگاهی بودن

4.      کشف دانش

ویژه گیهای تحقیق کاربردی

1.      کوتامدت بودن

2.      تکیه برتحقیقات بنیادین داشتن

3.      غیردانشگاهی بودن

4.      درآمد زا بودن

پدیده های اجتماعی وسیاسی دارای جنبه های مختلف است وهرکدام ازین جنبه ها نیازمند روش خاص برای تحقیق ، تحلیل وشناخت می باشد بطوری مثال : دولت یک پدیده سیاسی است ، اما این دولت ابعاد مختلف دارد که شامل رفتارهای دولت ، ایدئولوژی دولت ، سازمان وتشکیلات دولت ، سابقه وتاریخچه دولت ، رقابت بازیگران دولتی وغیردولتی وسایرمسایل میگردد .

هرکدام ازین ابعاد شیوه خاص برای شناخت ، تحقیق وتحلیل دارد بطوری مثال : شناخت ایدئولوژی دولت باشناخت رفتارهای دولت متفاوت است . بنابراین درعلوم سیاسی روشهای مختلف برای تحقیق وتحلیل وجود دارد که این روشها را میتوان براساس معیارهای مختلف تقسیم بندی نمود :

انواع تحقیق براساس هدف :

تحقیقات بنیادی : این تحقیقات توسط مراکز دانشگاهی بمنظور شناخت پدیده های جدید وگسترش دامنه دانش بشری صورت میگیرد .

تحقیقات کاربردی : این تحقیقات بااستفاده ازتحقیقات بنیادی درصدد کاربرد آن درموضوعات خاص میباشد وعمدتاً توسط مراکز اجرای صورت میگیرد .

انواع تحقیق براساس روش

1.      توصیفی

2.      موردی

3.      تاریخی

4.      علی

5.      آزمایشی

6.      محتوای

معیاردیگری برای تقسیم بندی انواع تحقیق ، تقسیم بندی براساس شیوه انجام کار ، نحوه جمع آوری اطلاعات تحلیل اطلاعات ونتیجه گیری ازآن می باشد . براساس این معیار اندیشمندان روشهای مختلف را شناسای کردند که این روشها هرکدام روشهای مشترک رابرای بیان مسئله ، جمع آوری اطلاعات ونتیجه گیری دارند

تحقیق توصیفی

1.      تعریف

2.      ویژه گیها

3.      مراحل

ویژه گیهای تحقیق توصیفی

1.      توصیف وبازگوی عینی

2.      پرهیز ازپیشداوری

3.      عدم توجه به علت ها وریشه ها

4.      فقدان فرضیه

5.      گسترده گی دامنه

6.      کاربرد گسترده

تحقیق توصیفی : یعنی آنچه را که هست توصیف می کند وبه شرایط یاروابط موجود ، عقاید متداول فرایندهای جاری ، آثارمشهود یاروندهای درحال گسترش توجه دارد وتمرکزآن دردرجه اول به زمان حال است .

توصیف درحقیقت فرآیند سه مرحله ای را طی می کند که شامل تجزیه یک پدیده به عوامل وعناصرآن ، شناسای عوامل وطبقه بندی است بطورمثال : توصیف یک نظام سیاسی ، تجزیه یک نظام سیاسی به عناصر تشکیل دهنده آن ، شناخت هرکدام ازآن عوامل ، ترکیب وطبقه بندی آن درنظامهای مختلف است

ویژه گیهای تحقیق توصیفی

تحقیق توصیفی دارای ویژه گیهای است که آنرا ازسایرروشها متمایزمی سازد که این ویژه گیها را میتوان درموارد زیربرشمرد :

1.   توصیف وبازگوی عینی : درین نوع تحقیق محقیق یک موضوع را براساس واقعیت های موجود به عناصرمختلف آن تجزیه نموده وخصوصیات آنرا بازگومی کند ، امااین توصیف صرفاً براساس واقعیت ها است ، نه ذهنیت های شخصی وفردی .

2.   پرهیزازپیشداوری : درتحقیق توصیفی محقیق سعی می کند آنچه را که وجود دارد( واقعیت های عینی ) را به دور ازتخیلات ، تعصبات وتوهمات ، توصیف نماید .

3.   عدم توجه به علت ها وریشه ها : درتحقیق توصیفی محقیق بدنبال چیستی وچگونگی است امابدنبال چراها وعلت ها نمی باشد . درین نوع تحقیق محقیق فرایند های موجود را توضیح میدهد ، چگونگی را تشریح می کند ، اجزای وعناصر مختلف را شناسای می نماید ، اما به زمینه های ظهور وپیدایش آن نمی پردازد .

4.   فقدان فرضیه : فرضیه ارتباط احتمالی میان دومتغیراست ، امادرتحقیقات توصیفی صرفاً محقیق به بررسی حالات وصفات یک متغیرمی پردازد . بنابراین درین تحقیق فرضیه وجود ندارد ازینروهدف تحقیق باید بصورت جزئی وروش مشخص باشد تاجمع آوری اطلاعات به آسانی صورت گیرد ومحقیق درجمع آوری آن دچار سرگردانی نشود .

5.      گسترده گی دامنه : تحقیق توصیفی دامنه گسترده دارد وشامل همه انواع تحقیق بجزآزمایشی وتاریخی میگردد

6.      کاربرد گسترده : همه روشهای تحقیق تاحدودی زیادی نیازمندتحقیق توصیفی است واین نوع تحقیق مقدمه وسرآغازهرنوع تحقیق به حساب میاید .