11- مکتب نولیبرالیسم یا نهادگراها ی نو لیبرال را توضیح دهید ؟

نولیبرالیسم یک تلاش نظری برای سازش لیبرالیسم و واقع گرایی بود. آن ها به نقش کشورها و قدرت در نظام بین الملل اذعان دارند و کشورها را بازیگران عاقل می دانند که در صدد به حداکثر رساندن منافع خود هستند و نظام بین الملل را آنارشیک و فاقد یک مرجع و اقتدار مرکزی می دانند . نولیبرال ها به وجود عنصر یا سازگاری و درگیری در همکاری اعتقاد دارند و آن را بخش جدایی ناپذیر عمل کرد دولت ها می دانند (نزدیکی دولت ها بیش از اندازه به هم اصتکاک ایجاد می کند که البته دولت ها دوباره تلاش می کنند این اختلافات را از بین ببرند.) باور پایه نولیبرال ها این است که دولت ها به خاطر کسب سود بیشتر با کشورها همکاری می کنند ونسبت به دستاوردهای دیگران بی تفاوتند در نتیجه بزرگترین مانع همکاری در میان دولت های عقلانی و خود محور را مسئله تقلب دیگران می دانند. هم گرایی اروپا تا حد زیادی به خاطر مقررات زدایی در فعالیت های فرامرزی اقتصادی بوده است و مفاهیم اصلی نو لیبرالیسم از جمله مفهمو رقابت آزاد و وابستگی متقابل در این زمینه نقش بسیار مهمی داشته اند .

12- واقع گرایی را توضیح دهید ؟

این نظریه در اندیشه و فلسفه مورخانی مثل ماکیاولی و هابز واقع گرایانن انسان را بد ذات می دانند و می گویند خشونت و منازعه در سرشت آدمی امری طبیعی و غریزی است و کشور ها مهم ترین دغدغشان بقا و ادامه حیات است وکشور ها از انسان بیشتر احساس ناامنی می کنند چون در نظامی قرار دارند که فاقد مرجع و اقتدار مرکزی شروع است . کشور ها اولویتی بالاتر از امنیت و قدرت ندارند . قدرت طلبی در روابط بین الملل امری طبیعی است و تامین آن با توسل به زور جنگ نیز جایز است . د رزمینه تفکرگرایی واقعی همکاری برای بهره مندی مشترک بسیار مشکل است زیرا اعتماد وجود ندارد و دولت ها نسبت به نیات آینده یکدیگر بدبین هستند . ترس از استعمار شدن توان وابستگی متقابل آسیب پذیر تر می کند . دلیل عینی تر برای احساس عموم امنیت دارند. در نتیجه دو عامل در چشم انداز واقع گرایان مانع همکاری می شود . 1- ملاحظات مربوط به دستاورد های نسبی 2- نگرانی از فریب

مسائل مربوط به دستاورد های بسی بیشتر در حوزه امنیت مطرح است تا دیگر موارد . همکاری در این زمینه نیز .... منابع ملی آن ها باشد و این کار قدرت ملی آن ها را افزایش دهد.

13- نو واقع گرایی را توضیح دهید ؟

نو واقع گرایی تلاشی برای عملی کردن واقع گرایی و همچنین توجه به مسائل اقتصادی و ساختار بین المللی است . آن ها ریشه جنگ و صلح را در ساختار نظام بین المللی می دانند نه در سرشت انسان و ماهیت کشور ها آن ها معتقدند نظام بین المللی آنارشیک است که البته منظور آنها از آنارشیک:نبود یک اقتدار مرکزی در نظام بین المللی است . از این سو آنارشی بین المللی سه الگوی رفتاری را برای کشور ها در روابط بین الملل ایجاب می کند . 1- کشور ها نسبت به یکدیگر بی اعتماد و بدگمان هستند . 2 - مهمترین هدف کشور ها در ن.ب تضمین بقا و حیات است . 3- کشور ها در ن.ب سعی می کنند قدرت خود را به حداکثر برساننند . دولت ها در یک نظام غیر متمرکز و خودیار قرار گرفته اند که ماهیتی تدافعی دارد در نتیجه هیچ دولتی نمی خواهد طرف مقابل از رابطه و همکاری موجود بیشتر از خود سود ببرد زیرا در این صورت در بلند مدتموازنه میان آن ها به هم می خورد و قدرت یکی نسبت به دیگری افزایش می یابد . نوع واقع گرایانه اتحادیه اروپا را بازتاب توزیع قدرت مادی در نظام بین المللی می داند . (پیشرفت همگرایی اروپا بعد از جنگ جهانی دوم ناشی از تضمین امنیت اروپای غربی توسط امریکاست.

14- مکتب نو واقع گرایی را از دیدگاه کنت والتر توضیح دهید ؟

وی با مسلم دانستن بهره مندی از سودهای ناشی از همکاری بین دولت ها معتقد است در شرایطی که دولت ها با امکان همکاری برای رسیدن به سودهای دو جانبه روبرو هستند ، دولت هایی که احساس نا امنی می کنند باید بپرسند که سودها چگونه تقسیم خواهند شد؟ یا چه کسی بیشتر سود می برد؟ اگر سودی درست تقسیم شود ممکن است یک دولت سود به دست نیامده را دستاویز سیاست تخریبه و آسیب رساندن به دیگران قرار دهد. حتی امید سودهای فراوان برای دو طرف به معنای همکاری مشخص دولت ها نیست زیرا آن ها ازبهره برداری های طرف های مقابل خود ازتوانایی های  جدید  می ترسند. بنابراین شرایط نا امنی،عدم قاطعیت و اطمینان دو طرف از مقاصد یکدیگر باعث می شود تا همکاری ها صورت نگیرد. دلیل دیگر همکاری نکردن دولت ها از نظر والتر نگرانی و ترس دولت ها به وابستگی با دیگر دولت هاست و برای پرهیز از چنین وضعیتی آن ها در یک سامانه خودیاری ملاحظات امنیتی سودهای اقتصادی را تابع منافع سیاسی قرار می دهند و الزامات ساختاری سبب خود مختاری دولت ها می شود.از منظر وی پیشرفت همگرایی اروپا بعد از جنگ جهانی دوم ناشی از تضمین دولت های اروپای غربی از تهدیدات امنیتی توسط آمریکاست .

15- مکتب انگلیسی یا خرد گرایی یا نظریه جامعه بین الملل را توضیح دهید ؟

این مکتب به نظم در شرایط آنارشیک توجه دارد. از نظر مکتب اینگلیسی،در شرایط فقدان همکاری هر نظمی که در نظام بین المللی وجود داشته باشد باید ناشی از عوامل مادی باشد و نه فرهنگی. مکتب انگلیسی با تأکید بر وجود آنارشی با جذب یک عنصر دیگر یعنی جامع بین الملل می کشد همکاری مورد توجه بین آرمان گراها و لیبرال ها را توضیح دهد. پیروان این مکتب بر نقش نهادها ، هنجارها و قواء در نظام بین الملل تأکید دارند و برای آن ها نهادهای بین المللی از اهمیت زیادی در کاهش تعارضات و افزایش همکاری ها برخوردارند. از نظر آن ها همکاری در شرایط آنارشی نه تنها امکان پذیر است بلکه عملا وجود دارد و همکاری را بخش جدانشدنی جامعه بین المللی تلقی می کنند. در این دیدگاه قواعد نیز از اهمیت خاصی برخوردارند. از بحث های تاریخی مکتب انگلیسی در صورت وجود اجماع ارزش همکاری در میان دولت ها افزایش می یابد.

16- مکتب اینگلیسی را از دیدگاه هرلی بول توضیح دهید؟

از دید وی پنج نوع نهاد ( نهادهای موازی قدرت ،دیپلماسی،حقوق بشر، جنگ و نظام مدیریتی قدرت های بزرگ ) به عنوان زمینه های همکاری در سطح بین الملل تلقی می شوند. از نظر وی جنگ به عنوان خشونت سازمان یافته واحدهای سیاسی علیه یکدیگر تعریف می شود و گاه به شکل همکاری در جهت حفظ موجودیت جامعه بین المللی و حفظ واحدهای تشکیل دهنده آن به کار می رود. بنابراین در جنگ هم می توان نوعی همکاری در جهت اهداف جامعه دولت ها دید. از دیدگاه وی قواعد جامعه بین الملل به منزله قواعدی است که اولویت نظام دولت ها را تأیید و تقویت می نماید و دولت ها را به عنوان تنها اعضای جامعه بین الملل به رسمیت می شناسد،اصل بنیادین سیاست جهانی هستند. در مراحل بعد قواعد همزیستی و قواعد همکاری را تعیین می کنند. وی معتقد است اقتدار متمرکز در سطح بین الملل وجود ندارد. و انگاره های مشترک در سطح بین الملل همان بنیادی است که در سطح داخل وجود دارد .(انگاره های مشترک نظیر : احترام به مالکیت وفای به عهد و تجدید خشونت ) امکان پذیر است. از بحث های تاریخی مکتب اینگلیسی می توان به این نتیجه رسید که در صورت وجود اجماع ارزشی امکان همکاری در میان دولت ها افزایش می یابد و گستره همکاری توسعه   می یابد. هرلی بول در مورد اتحادیه اروپا نیز نظریات جالبی دارد ، وی عواملی جون کاهش نیروی نظامی، اهمیت قدرت مدنی و غیر نظامی و نامناسب بودن پارادایم دولت محور وآرمان های قدرت را بر اساس افکار آرمان گرایانه و دور از واقعیت می داند .

17- مکتب مارکسیم را توضیح دهید ؟

این مکتب فکری بر منافع مادی شالوده ساز عمل انسان تأکیید دارد و زندگی سیاسی را ریاکارانه ، دوروغین و بدبینانه

می بیند. مارکسیم مدعی است پدیده های مهم روابط بین الملل راجدای ازماده گرایی تاریخی، نابرابری طبقاتی،نظام های تولیدی وانقلاب های فن آوری نمی توان شناخت . وی اقتصاد را زیر بنا و سایر پدیده های اجتماعی را رو بنا می داند  و در تحلیل های خود از ماده گرایی تاریخی بهره می برد. آن ها به تحلیل نظام جهانی توجه دارند و نگاه آنان سرمایه داری ، بازارهای جهانی و نیروهای طبقاتی را به وجود می آورد که در مقیاس جهانی عمل می کنند. این مکتب کمتر به مناسبات بین دولت ها وتبین نمایه جهانی شدن مناسبات اقتصادی و اجتماعی اهمیت می دهد. نظریه مارکیستی ارتدوکسی : سرمایه داری را علت بنیادی تعارض و کشمکش در عرصه بین المللی می داند. نظریه وابستگی نو مارکیستی : توجه خود را به روبط میان قدرت های سرمایه داری توسعه یافته و دولت های کمتر توسعه یافته معطوف کرده است که با استشمار کشورهای توسعه نیافته به ثروت و توسعه دست یافته اند. سطح حقیقی تحلیل مارکیست ها می توان نظام جهانی سلطه و وابستگی دانست. (دولت ها محصول نظام هستند در نتیجه برای تغییر آن نمی توانند کاری از پیش ببرند.) والرشتاین ،استالین و...

18- نظریه انتقادی را توضیح دهید ؟

 با دغدغه هنجاری و با توجه به تغییر به روابط بین الملل می نگرند. 1. یکی از اهداف مهم آن ها تلاش برای تضعیف گفتمان امنیتی سلطه جویانه است که با یافتن تناقض های درون نظم موجود و نقد رژیم های امنیتی حاکم از طریق مواجه نمودن آن ها با نتایج واقعی به دست می آید . 2. هدف دیگر نظریه انتقادی تغییر دادن هنجارهای تنظیم کننده و تشکیل دهنده بین المللی است به نحوی که دولت ها از فکر کردن و عمل کردن بر اساس الگوهای واقع گرایی دست بردارند. از همین رو آن ها خواهان نظامی هستند که از طریق ارتباطات مقابل و نیرومند هدایت شود و در آن مفاهیمی مانند حقوق و تعهدات، به عنوان عوامل زمینه ساز همکاری جای گزین قدرت و زور شده باشد. رابرت کاکس در هر ساختاری به تعامل سه نیروی (توانمندی های مادی ،انگاره ها و نهادها ) توجه دارد. وی در صدد است دریابد چرا و چگونه دولت ها به عنوان کانون اصلی وفاداری شکل گرفته اند و تا چه حد امکان تغییر آن وجود دارد. وی هدف مطالعاتش را زمینه سازی برای یک جهان متنوع و کثرت گرا در سازمان دهی اجتماعی و هنجارهای اخلاقی می داند .

19- مکتب فمینسم را توضیح دهید ؟

بخش مهم این مکتب فهمیدن این است که چه طور سیاست بین الملل(جنسیتی) است. (یعنی توسط مردان ارائه می شود تا منافع مردان را تأمین کند و به گونه تفسیر می شود که منطبق بر دیدگاه های مردانه باشد.)فهمیسم جنسیت را مستلزم روابط متکی بر قدرت نابرابر (زن و مرد ) است به عنوان مقوله اصلی تحلیل می کند . ادعای اصلی آنان این اسا که در رشته روابط بین الملل آگاهی جنسیتی وجود ندارد . در عمل همه فهمیست هایی که در زمینه سیاست بین الملل مطالعه می کنند به دنبال هدف مشارکت بیشتر زنان در تمام جنبه های روابط خارجی هستند. از دیدگاه آنان هم مردان و هم زنان در جاودانه کردن کلیشه های هویت جنسی نقش دارند.( مردان با جنگ و رقابت و زنان با صلح و آرامش) بر اساس این دیدگاه منافع نلی چند بعدی مشروط به شرایط خاص است بنابراین نمی توان آن را صرفا بر اساس قدرت تعریف کرد. در جهان معاصر منافع ملی مستلزم راه حل های مبتنی بر همکاری است. آنه تفکیک سنتی نرها ( فقط جنگجو) و ماده ها روح زیبا و متمایل به صلح ) را در عمل با زنانی که شیفته جنگند و مردانی که رفتارهای وحشیانه را رد می کنند بارها نقض شده است. ولی اگر با آمار صحبت کنیم زمانی که جهان ما در سالارانه باشد کمتر مستعد درگیری است و نسبت به جهان فعلی مسالمت جویانه در پی همکاری است. نقد فهمیست ها بر دولت که دولت را به واسطه ابزاراجباروخشونت تهدیدگرترین ، کنش گر و قوی ترین عامل مشروعیت سلطه است با نابودی نمی دانند بلکه هدف آنان دقت در مسائلی است که مسلم انگاشته می شود مثل ( هویت دولت و یکپارچگی آن ) آن ها تحولات همگرایی اروپا را دنبال می کنند و نقش زنان در این همگرایی را برجسته می دانند و خواهان تقویت متغیرهای مورد نظر خود از جمله برابری جنسیتی در فضای تکثر گرا و دور از سلطه اتحادیه هستند .

20- مکتب سازه انگاری را توضیح دهید ؟

بعد از مطرح شدن نظریات نو واقع گرایی بسیاری از نظریه پردازان روابط بین الملل سعی کردند به نو واقع گرایی خود را مطرح کنند. در این بین نظریه سازه انگاری متأثر از دیدگاه های الکساندرونت از منتقدان شدید نظریه نورئالیسم دیدگاه های خود را مطرح کرد . اساسا سازه انگاری به ارزش ها ، باورها ،هنجارها و هویت در کنار مولفه های مادی توجه میکند. از دیدگاه این متفکران رابطه ساختار و کارگزار در نظام بین الملل رابطه ایست دوسویه یعنی همان ساختار بر کارگزار اثر می گذارد و هم کارگزار بر ساختار که این با نظریات رئالیسم و لیبرالیسم تفاوت دارد (کارگزار=دولت ها و ساختار = نظام بین الملل )

در منطق سازه انگاری = افکار و باورها =هویت تاثیر می گذارد = منابع تاثیر می گذارد = رفتار را شکل می دهد.

ب) اگر درحوزه حکومتی یا سطح ملی باشد .

( ایدئولوژی – هویت ملی – منابع ملی – سیاست داخلی و خارجی )

رویکرد سازه انگاری در کنار سایر رویکرد های روابط بین الملل بستر مناسبی را برای فهم منطق رفتار دولت ها را فراهم می کند .

یک تحلیل سازه افکار از مساله همکاری بیشتر بنیان شناختی دارد تا رفتاری . د ر این مکتب خویشتن با انتخاب همکاری به طور فنی هویت جمعی را می پذیرد و به گونه ای عمل می کند که گویی به دیگری اهمیت می دهد .

هرکش گر هویتی جدید دارد و سعی در حفظ آن هویت دارد . گویی خود را در آیینه دیگری ببیند و برداشت خود را از هویتش تغییر دهد. آن ها معتقدند برای برقراری صلح و همکاری بین المللی باید هنجار های تشکیل دهنده و تنظیم کننده نظام بین الملل را به گونه ای تغییر دهند که کشور ها اندیشیدن و عمل کردن بر مبنای واقع گرایی را متوقف سازند . ( پس برای برقراری صلح باید از حالت خود پرستی درآمده و خود را به عنوان بخشی از یک اجتماع واحد یا منافع مشترک تعریف کنند .) (تغییر نرم افزاری واقع گرایی – به هنجار های اشتراکی)